مهدی هاشم زاده - دانشجو دکتری حقوق جزا و جرم شناسی دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر کرد
عباس جزایری

کشف جرم از نظر پلیس و عامه مردم زمانی صورت می گیرد که متهم یا مظنون بع ارتکاب جرم، توسط پلیس دستگیر و به بزه انتسابی اقرار و اعتراف نماید. این باور در نهاد پلیس موجب شده تا پلیس در راستای ارتقای آمار کشفیات جنایی، جلب افکار عمومی و نشان دادن میزان اشرافیت اطلاعاتی، برخورد به موقع، و ... خود، اقدام به متهم گیری و افزایش آمار دستگیری خود در سطح جامعه نماید و با توسط به شیوه های مختلف، اخذ اقرار و اعتراف، آنان را در رأس مأموریت های خود قرار دهند. اقرار دلیل سنتی و رایج برای اثبات مجرمیت بوده و فرض بر این است که انسان عاقل به ضرر خودش اقرار نمی کند. با این وجود، در برابر این پیش فرض واقعیتی وجود دارد که برخی متهمان به منظور رهایی از فشار روانی به جرم مرتکب نشده اقرار می کنند. گاهی متهمی که نزد پلیس اقرار کرده با حضور نزد، دادیار، بازپرس و یا دادرس اتهام را انکار و اقرار را تکذیب می کند. به نظر نمی رسد این تغییر دیدگاه از پذیرش اتهام به انکار، لزوماً به علت آگاهی متهم از اعتبار قانونی اقرار نزد مقام قضایی و زیرکی وی برای خنثی سازی دلیل اثباتی درست باشد، بلکه گاهی اقرار نکول شده، اجباری و نادرست است. علاوه بر بازجویی و مصاحبه که از روش های سنتی پلیس جهت اخذ اقرار و اعتراف از متهم و مظنون به ارتکاب جرم می باشد، اقرار نیز از دیگر طرق پلیس در این راستاست، که طی آن پلیس در برخی جرائم با متهم وارد مذاکره شده و به وی پیشنهاد می کند، چناچه یک اتهام را بپذیرد از اتهامات دیگر او چشم پوشی و یا تخفیف از مقام قضایی برای وی اخذ می شود. در این مقاله تلاش شده است ضمن تبیین مفهوم اقرار در مرجع انتظامی، اقرار نزد مقام قضایی و به موضوعیت اجرای این شیوه در پلیس ایران و چالش های آن با حقوق داخلی مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

پلیس، ادله کیفری، اقرار، معامله اقرار