حامد نجاران طوسی - استادیار دانشگاه جامع امام حسین(ع)

شهادت سردار قاسم سليماني و بيانات رهبر معظم انقلاب در خصوص نگاه به وي بهعنوان يك »مكتب«، سرآغاز رواج عبارت »مكتب شهيد سليماني« شد. واژة »مكتب« از جمله مفاهيمي است كه كاربردهاي وسيعي در ادبيات علمي و ديني داشته و تعاريف مختلفي نيز در خصوص آن بيان شده است. با توجه به اينكه »مكتب«، يك مفهوم اعتباري و برساخت ذهني است، تعريف خود را از مقاصد و انتظارات اعتباركننده دريافت ميكند. حال سؤال اين است كه مقام معظم رهبري از به كار بردن واژة »مكتب« چه مفهومي را اعتبار نموده اند. بهترين منبع شناخت مفهوم »مكتب« از منظر آيت االله خامنه اي(دام ظله)، رجوع به سوابق به كارگيري اين لفظ توسط ايشان طي سخنراني ها و بيانات مختلف است. اين مقاله درصدد است تا به اين موضوع پرداخته و مفهوم »مكتب« را در منظومة فكري آيت االله خامنه اي(دام ظله) شناسايي و سپس ويژگيهاي »مكتب شهيد سليماني« را در اين منظومه استخراج نمايد. براي رسيدن به اين هدف از روش كيفي »تحليل مضمون« استفاده شد و الگويي جامع شامل ١٤٢ مضمون اوليه ( شناسه ) مورد شناسايي قرار گرفت كه در قالب ٧٢ مضمون سازمان دهنده (شاخص) تركيب گرديد. اين مضمون ها پس از دسته بندي در سطوح مختلف درنهايت در ١٧ مضمون فراگير ( ٦ مؤلفه و ١١زيرمؤلفه) در دو بُعد »تعريف مكتب «، »انواع مكاتبساماندهي« شد. بُعد » تعريف مكتب« سه مؤلفة »معاني و مفاهيم«، »ويژگيها « و »كاربردها« دارد؛ »انواع مكاتب« نيز شامل »مكاتب غربي«، »مكتب اهل بيت(عليهم السلام)« و »مكتب امام خميني(ره) و انقلاب اسلامي« است. يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه در انديشة رهبر معظم انقلاب، شهيد سليماني به عنوان شاگرد برجستة مكتب امام( ره)، خود دليل راه و نشانگر مسيري است كه در اين مقاله ١٤ ويژگي آن، احصا و معرفي ميشود. »قدرت فرماندهي«، »احتياط و مراقبت از حدود شرعي«، »مجاهدت در راه خدا« و »اخلاص«، از جملة مهمترين اين ويژگيها هستند كه در كلام رهبر معظم انقلاب بر آنها تأكيد شده است.

مکتب، امام خامنه ای(دام ظله)، شهید قاسم سلیمانی.