سمانه عابدی - کشاورزی و محیط‎زیست، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
آرین دانشمند - کشاورزی و محیط‎زیست، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
زهرا معدنی پور - دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

پسماند یکی از مهم‌ترین معضلات محیط‎زیستی است که منجر به تحمیل خسارات و هزینه‌های محیط‌زیستی و اجتماعی هنگفتی به جامعه می‌شود. مدیریت و برنامه‌ریزی جهت بازیافت پسماند در مناطق گردشگری بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا در صورت ‎عدم‎مدیریت مطلوب پسماند، چهره مقاصد گردشگری تخریب‌شده و دفع گردشگر را به همراه خواهد داشت. لذا با توجه به اهمیت موضوع، مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه میان تولید پسماند جامد شهری و تولید (درآمد) ناخالص داخلی ایران در قطب‌های گردشگری ایران انجام ‌شده است. بدین منظور از اطلاعات ۱۴ استان ایران طی حداکثر بازه زمانی ۱۳۹۳-۱۳۸۰ بهره گرفته‌ شده است. در مطالعه حاضر به‌منظور بررسی رابطه میان درآمد ناخالص داخلی و پسماند جامد شهری، از آزمون علیت گرنجر استفاده شد که نتایج حاکی از وجود رابطه علیت یک‌طرفه از درآمد ناخالص داخلی به پسماند جامد شهری می‎باشد. همچنین برای بررسی چگونگی اثرگذاری درآمد ناخالص داخلی بر تولید پسماند جامد شهری، از الگو IPAT و رویکرد PCSEs بهره گرفته ‌شده است. نتایج بیانگر آن است که با ۱۰ درصد افزایش در درآمد ناخالص داخلی سرانه میزان تولید پسماند جامد شهری به میزان ۸/۴ درصد افزایش خواهد یافت. همچنین کشش تولید پسماند جامد شهری نسبت به جمعیت کم‌کشش بوده (به ازای ۱۰ درصد افزایش در جمعیت تولید پسماند جامد شهری ۵/۷ درصد افزایش می‌یابد) و کشش تولید پسماند جامد شهری نسبت به سهم ارزش‌افزوده بخش خدمات برابر با ۰۳/۱ است. علاوه بر آن نتایج حاکی از آن است که با لحاظ اثر متغیر گردشگری، کشش تولید پسماند جامد شهری نسبت به درآمد ناخالص داخلی به میزان ۰۵۳/۰ درصد کاهش می‌یابد. بر این اساس، گردشگری می‌تواند به‌عنوان عاملی جهت کاهش تولید پسماند جامد شهری در مناطق توریستی به شمار آید.

پسماند جامد شهری, درآمد (تولید) ناخالص داخلی, گردشگری, قطب‌های گردشگری