زهرا نجفی - Zanjan University of Medical Sciences
شیرازه ارقامی - Zanjan University of Medical Sciences

مقدمه: امـروزه تصـادفات و خسـارات ناشـی از آن یکی از مشـکلات عمـده حمـل‌ونقـل جـاده ای در کشور است. در پدید آمدن تصادفات رانندگی، چهار عامل انسان، جاده، وسیله نقلیه و محیط تأثیر دارند. در این میان عامل انسان (راننده)70 تا 90درصد نقش دارد. بنابراین مطالعه حاضر به‌منظور شناسایی و ارزیابی خطاهای راننده با استفاده از روش Cognitive Reliability Error Analysis Method (CREAM) انجام گرفت. روش بررسی: مطالعه حاضر، یک مطالعه توصیفی- مقطعی است که برای یک سناریوی مشخص از وظایف رانندگی اجرا گردید. در این مطالعه ابتدا با استفاده از روش واکاوی سلسله مراتبی(HTA) وظایف شغلی رانندگی برای سناریوی مورد نظر واکاوی شد. یافته ها: بر اساس نتایج سناریوی مورد نظر، برای نه وظیفه راننده در بردارنده بستن کمربند ایمنی، کنترل نشانگرها، شروع حرکت، تغییر شتاب، تغییر مسیر، تنظیم فاصله، توقف خودرو، خاموش کردن، باز کردن کمربند ایمنی نوع سبک کنترل تاکتیکی تعیین گردید و بر اساس نتایج روش گسترده CREAM میزان خطای اجرا (17/87درصد)، خطای مشاهده (18/75درصد) و خطای تفسیر (9/38درصد) تعیین گردید. نتیجه‌گیری: در مطالعه حاضر مطابق با روش اولیه CREAM چهارمورد شرایط کاهنده عملکرد شناسایی شد، عامل شرایط کار با یک مورد و انجام دو یا چند کار بطور هم‌زمان با سه مورد به‌عنوان مؤثرترین عوامل کاهنده عملکرد شناسایی شدند که می‌توان با کاهش آنها موجب کاهش احتمال خطای راننده شد. همچنین مطابق با روش گسترده CREAM 32 خطا برای راننده شناسایی شد. بیشترین خطاهای شناختی دربردارنده خطای اجرا و مشاهده می‌باشد که با توجه به کنترل‌های پیشنهادشده می‌توان زمینه کاهش احتمال خطای انسانی را فراهم آورد.    

Human error, performance reliability, CREAM technique, Road traffic safety, Driver, خطای انسانی, اعتمادپذیری عملکرد, تکنیک CREAM, ایمنی ترافیک, راننده