شناسایی و ارزیابی اولیه نژادگان‌های برتر بادام باغ‌های سنتی قزوین براساس برخی ویژگی‌های کمی

ژرم‌پلاسم‌های بادام موجود در ایران به‌عنوان یک منبع ژنتیکی ارزشمند و غنی برای به‌نژادی آن می‌باشند. در این بررسی نژادگان‌های بادام سازگار با اقلیم شهرستان قزوین در سال‌های 1393 و 1394 مورد ارزیابی قرار گرفتند. در مجموع 45 نژادگان برتر انتخاب و مهم‌ترین ویژگی‌های ریخت‌شناسی آن‌ها با استفاده از توصیف‌گر بادام مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه‌های تجزیه واریانس و مقایسه‌های میانگین‌ها نشان دهنده تفاوت معنی‌دار بین نژادگان‌های مورد بررسی بود. برخی ویژگی‌ها از جمله عرض و قطر میوه، قطر پوسته چوبی، وزن میوه و وزن مغز، طول رشد شاخه سال جاری، عرض برگ و شمار برگ دارای تنوع بیشتری بین نژادگان‌های مورد بررسی بودند. هم‌چنین همبستگی مثبت و معنی‌داری بین برخی ویژگی‌ها مشاهده شد. تجزیه خوشه‌ای، نژادگان‌های مورد بررسی را در فاصله 5 اقلیدسی، در چهار گروه تقسیم‌بندی نمود. از عوامل مهم تفکیک خوشه‌های اصلی ویژگی شمار برگ بود. تجزیه به عامل‌ها توانست ویژگی‌های مورد ارزیابی را به سه عامل اصلی کاهش دهد که در جمع  97/69 % واریانس کل را توجیه نمودند. نتیجه‌های حاصل از این پژوهش نشان داد که ویژگی‌های مورد بررسی قابلیت تفکیک نژادگان‌‌ها را دارا بوده و گوناگونی پدیدگانی بالایی در ژرم‌پلاسم منطقه وجود دارد. این تنوع برای برنامه‌های به‌نژادی بادام مفید و کاربردی می‌باشد.  

Keywords:

Almond , Variability , Evaluation , Promising genotypes , بادام , گوناگونی , ارزیابی , نژادگان برتر