اظهارنظر کارشناسی درباره: «طرح حفظ کرامت آسیب دیدگان اجتماعی»

طراحان طرح حفظ کرامت آسیب دیدگان اجتماعی، در نظر دارند با تصویب قانون در خصوص آسیب دیدگان اجتماعی، متکدیان، کلاشها، زبالهگردها، ولگردها و معتادان متجاهر، مسائل و مشکلات این حوزه را ساماندهی کنند. به نظر میرسد به طور کلی این طرح چهار هدف عمده را دنبال میکند: ۱ . پالایش فضای عمومی شهرها از افراد خیابانی و ایجاد فضای امن جهت آرامش روانی مردم، ۲ . تحت پوشش قرار دادن افراد خیابانی، آسیب پذیر و نیازمند زیر تکفل دولت، ۳ . مقابله با سواستفاده کنندگان از افراد ضعیف مانند زنان، کودکان و معلولان و ۴ . ایجاد ساختاری جدید جهت بهبود بخشیدن به راه های مبارزه با تک دیگری، ولگردی و غیره. در این رابطه باید اشاره کرد؛ پرداختن به موضوع آسیب پذیران و آسیب دیدگان اجتماعی به مثابه یک مسئله اجتماعی، از سوی نظام سیاستگذار امری بسیار مهم و قابل تحسین است؛ زیرا پذیرش وجود مسئله، اولین گام برای حل مسائل اجتماعی تلقی می شود. به این اعتبار، نظام سیاستگذار ضمن پذیرش مسائل اجتماعی در پی راه حل هایی برای کنترل و کاهش مسائل است. اقشار در معرض آسیب و آسیب دیدگان اجتماعی از جمله گروه هایی هستند که اقدامات عاجل نظام سیاستگذار و مجری را می طلبند، اگرچه ورود به این مسئله مثبت ارزیابی می شود؛ اما ورودی تخصصی و کارشناسی را نیز طلب می کند. بنابراین در صورت تصویب طرحی که ملاحظات کارشناسی در آن لحاظ شده باشد، می تواند در جهت آرامش و امنیت شهروندان و نیز ساماندهی اقشار آسیب پذیر باشد. چراکه پرداختن به موضوعاتی از قبیل پالایش فضای عمومی شهرها از افراد خیابانی و ایجاد فضای امن جهت آرامش روانی مردم؛ و نیز تحت پوشش قرار دادن افراد خیابانی، آسیب پذیر و نیازمند زیر تکفل نهادهایی خاص، امری مهم در راستای رفاه عمومی جامعه است. همچنین مقابله با سواستفاده کنندگان از افراد ضعیف مانند زنان، کودکان و معلولان؛ و تدارک ایجاد ساختاری جدید جهت بهبود بخشیدن به راه های مبارزه با تکدی گری، ولگردی و غیره از اموری هستند که نیازمند اقدامات عاجل هستند. به رغم اینکه طراحان به درستی موضوع آسیب پذیران و آسیب دیدگان اجتماعی را تشخیص دادهاند، لکن طرح یاد شده دارای اشکالاتی هم در نگارش و هم در محتواست: از مهمترین اشکالات این طرح می توان به مواردی از قبیل تامین مالی نامشخص طرح، مغایرت قانونی با موادی از قانون اساسی و سایر قوانین جاری و عدم پیش بینی مشارکت مردم و نهادهای مردم نهاد در کمک به موضوع آسیب دیدگان اجتماعی اشاره کرد. با در نظر گرفتن این موضوعات و همچنین با عنایت به اینکه قوانینی با مضمون مشابه طرح فوق همانند قانون تصویب کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت مصوب ۱۳۸۷، قانون معافیت مالیاتی کلیه موسسات خصوصی شاغل در امور مربوط به حمایت و توانبخشی معلولان و ارائه خدمات به عقب ماندگان ذهنی و همچنین انجام خدمات در شبانه روزی ها و مهدهای کودک مصوب ۱۳۷۴ ، قانون حمایت از حقوق معلولان ۱۳۹۷ ، آیین نامه ساماندهی کودکان کار و خیابان مصوب ۰۴ / ۰۵ / ۱۳۸۴ ، مصوبه شورای عالی اداری به شماره ۶۰۳/۷۰ مورخ ۱۵ / ۰۲ / ۱۳۷۸ با عنوان « طرح شناسایی و جمع آوری افراد متکدی»، مصوبه شورای اجتماعی کشور مصوب ۰۶ / ۱۱ / ۱۳۹۳ ساماندهی طرح متکدیان و آسیب دیدگان اجتماعی تهران»، قانون مبارزه با مواد مخدر و اصلاحات آن ذیل مواد (۱۵) و (۱۶) و آیین نامه اجرایی مراکز مجاز درمان و کاهش آسیب اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان ها موضوع تبصره «۱» ماده (۱۵) اصلاحیه قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر و غیره هماکنون در حال اجرا هستند، طبیعت ا این طرح بایستی ضمن توجه به این قوانین و مصوبات، به یک خلا قانونی پاسخ و یا اینکه ضعفهای نظارتی این حوزه را مورد توجه قرار دهد. با عنایت به آنچه گفته شد؛ به نظر می رسد طرح مذکور به دنبال توسعه مراکز اردوگاهی برای جمع آوری آسیب دیدگان اجتماعی به عنوان سادهترین و در دسترس ترین راه حل است. بنابراین طرح حفظ کرامت آسیب دیدگان اجتماعی، به دلیل نداشتن انسجام کافی جهت نیل به اهداف یاد شده، ضعف در اتخاذ رویکردهای توسعه ای و راه حل محور و همچنین به دلیل اینکه بیش از آنکه در پی حفظ کرامت آسیب دیدگان اجتماعی باشد، در پی ساماندهی افراد خیابانی از فضاهای عمومی شهرهاست، کلیات طرح قابل پذیرش نیست. بنابراین پیشنهاد می شود؛ با تشکیل کارگروهی طرح حاضر مورد بازبینی جدی قرار گیرد و جوانب آن متناسب با نیات طراحان و حفظ کرامت آسیب دیدگان اجتماعی بازنویسی شود.

Keywords:

مجتمع های اردوگاهی , کرامت آسیب دیدگان اجتماعی