محمد حیدری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مدیریت مناطق بیابانی دانشکده منابع طبیعی
جعفر نیکبخت - استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
حسن اوجاقلو - دانشجوی دکتری گروه مهندسی آبیاری و آبادانی دانشگاه تهران

خشکسالی یکی از وقایع محیطی است که به ویژه در مناطق خشک و نیمهخشک ایران بسیار رخ میدهد و جلوه این پدیده بیشتر در بخش منابع آب، کشاورزی و منابع طبیعی پدیدار میگردد. در مناطق حساس خشک و نیمهخشک کاهش بارندگی تاثیر زیادی بر منابع آب میگذارد و در بسیاری موارد خشکسالیهای هواشناسی و هیدرولوژیکی همزمان رخ می- دهد. بنابراین مهمترین اثر خشکسالی در کاهش و خشکی منابع آب نمود مییابد. در تحقیق حاضر به تحلیل گستره خشکسالی بیسابقه سال زراعی87-86 استان یزد و تاثیر آن بر منابع آبی استان با استفاده از شاخص درصد از نرمالبارندگیPNPI)و تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS)پرداخته شد. منابع تامین آب استان یزد شامل 3180 رشته قنات، 619 دهنه چاه و 4298 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق میباشد. بدین منظور از آمار بارندگی ماهانه 30 ایستگاه با پراکنش مناسب، آمار دبی 13 قنات و چشمه و 20 رودخانه انتخابی در سال زراعی 87-86 در نقاط مختلف استان یزد استفاده شد. نتایج بررسی خشکسالیها نشان داد در سال آبی مورد مطالعه در تمام مناطق استان خشکسالی با شدتهای مختلف رخ داده است. کمترین مقدارPNو شدیدترین خشکسالی مربوط به اسفند آباد ابرکوه بوده است. نقشه گستره نیز خشکسالیهای شدیدتری را در قسمت جنوب و جنوب غربی و در شهرستانهای مهریز، هرات و مروست، تفت،ابرکوه، بخش هایی از جنوب غربی یزد و محدوده خرانق نشان داد که ضرورت توجه بیشتر به مناطق دارای حساسیت بیشتر نسبت به خشکسالی را نمایان می سازد. بیشترین درصد کاهش آبدهی در قنات عباس آباد مهریز رخ داده است و منجر به خشکیدگی این قنات شده است. همچنین خشکسالی منجر به خشک شدن 75 درصدی رودخانههای انتخابی شده است و در سایر رودخانهها نیز کاهش دبی مشاهده شده است

پایش مکانی، خشکسالی GISیزد، شاخص درصد از نرمال و منابع آب