مهرداد زارع نژاد - دانشجوی دکتری گروه کارآفرینی، واحد علیآباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علیآباد کتول، ایران
شهریار زروکی - دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران (نویسنده مسئول)
محمدباقر گرجی - استادیار گروه مدیریت، واحد علی آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی، علیآباد کتول، ایران

بهبود فضای کسب و کار از جمله شاخص‌های مهم اقتصاد هر کشور است که ضمن اثر مطلوب بر عملکرد اقتصادی بنگاه‌ها، می‌تواند از کانال ارتقای سطح تولید، رشد اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، در تعیین سطح اشتغال موثر واقع شود. مطالعه حاضر با روش تحلیلی- توصیفی و مبتنی بر تکنیک اقتصاد سنجی داده‌های تابلویی به دنبال بررسی و تحلیل نقش بهبود شاخص کسب و کار بر اشتغال در 140 کشور جهان طی دوره زمانی 2005 تا 2018 است. در این راستا در کنار تصریح یک الگوی پایه در قالب 4 سناریو بر ویژگی گروه‌های مختلف از کشورها نظیر طبقه درآمدی و صادرکنندگی سوخت تمرکز شده است. نتایج حاصل از توصیف داده‌ها حاکی از آن است که در مجموع، روند حرکتی رشد در اشتغال و سهولت کسب و کار، روندی همسو و کاهشی است. در تفکیک کشورها براساس اقتصاد ایران، بطور دقیق رابطه مستقیم بین دو عامل دیده نمی‌شود و نمی‌توان بطور دقیق برای اقتصاد ایران رابطه‌ای مستقیم و یا غیرمستقیم بین دو عامل اشتغال و شاخص سهولت کسب و کار استنتاج نمود. هم‌چنین در تفکیک کشورها براساس ویژگی‌های صادرکنندگی سوخت و عضویت در اوپک، در هر دو گروه از کشورها، سطح نرخ رشد اشتغال و نرخ رشد سهولت کسب و کار بزرگتر از سایر کشورهاست. نتایج حاصل از برآورد الگوی پایه حاکی از آن است که سهولت کسب و کار، نرخ مشارکت و سطح عمومی قیمت‌ها اثری مثبت بر اشتغال دارند. نتایج حاصل از برآورد سناریوها نشان می‌دهد که نخست، در کشورهای با درآمد بالا، اندازه اثرگذاری شاخص سهولت کسب و کار بر کسب و کار تفاوت معناداری از کشورهای با درآمد پایین و به تبع آن از کشورهای با درآمد متوسط دارد. دوم، اثر سهولت کسب و کار بر اشتغال در اقتصاد ایران تفاوت معناداری با سایر کشورها ندارد. سوم، اندازه اثرگذاری در کشورهای صادرکننده سوخت و کشورهای عضو اوپک به طور معناداری بزرگتر از سایر کشورها است.

اشتغال, بهبود فضای کسب و کار, درآمد, ایران