شهاب الدین آهوئی - فردوسی مشهد
لادن آژدانیان - فردوسی مشهد
سید حسین نعمتی - فردوسی مشهد
حسین آروئی - فردوسی مشهد
مهدی بابائی - دانشگاه تهران

با توجه به اهمیت کودهای زیستی و استفاده بهینه از آنها در کشاورزی پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر ورمی­کومپوست و قارچ تریکودرما بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی گیاه کرفس پایه‌ریزی شد. این طرح به صورت یک آزمایش گلدانی تحت شرایط کشت بدون خاک در گلخانه، در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 غلظت قارچ Trichoderma harzianum جدایه BI : صفر درصد (شاهد)، 5 درصد، 10 درصد و 15 درصد حجم50 لیتری آب مصرفی و همچنین 4 تیمار ورمی کمپوست شامل: صفر درصد (شاهد)، 25 درصد، 50 درصد و 75 درصد حجم گلدان با 3 تکرار اجرا شد. نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از اثر مثبت کاربرد توام ورمی­کمپوست و قارچ تریکودرما بود. به طوری‌که بیشترین وزن خشک ساقه (23/49 گرم)، تعداد برگ (46 عدد)، قطر ساقه (15 میلی­متر) و میزان کلروفیل و کاروتنوئید در کاربرد ورمی­کمپوست × قارچ تریکودرما  نسبت به تیمار شاهد مشاهده شد. طول ساقه اصلی به میزان (20/77 سانتی­متر) تحت تاثیر قارچ با غلظت 10 درصد در بیشترین میزان نسبت به سایر تیمارها بود، همچنین تیمار 50 درصد حجمی ورمی­کمپوست بیشترین طول ریشه (66/36 سانتی­متر) را داشت. بیشترین میزان کلروفیل a در اثر متقابل ورمی­کمپوست 75 درصد و غلظت قارچ 15 درصد (02/10 میلی­گرم در گرم وزن تر برگ) مشاهده شد. به طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد ورمی­کمپوست در بستر کشت و استفاده از عصاره قارچ تریکودرما با تیمار هم زمان از عصاره قارچ 15 درصد × ورمی­کمپوست 75 باعـث بهبود رشد و عملکرد گیاه کرفس می­شوند که می­توان استفاده از آنها را در جهت بهبود رشد و عملکرد گیاه کرفس توصیه کرد.

وزن تر, کود زیستی, مورفولوژیکی, جدایه Bi