شجاع تفکری رضایی - استادیار گروه ادبیات انگلیسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
رویا تابعی - دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

خرده‌جمله سازه‌ای با ساختار [NP XP] است که متمم افعال خاصی همچون «پنداشتن» و دیگر افعال هم‌معنی آن واقع می‌شود. زنجیرۀ مذکور در برخی زبان‌ها همچون سوئدی، انگلیسی، عربی، فرانسوی و فارسی سازه‌ای تحت عنوان «بند کوچک» یا «خرده‌جمله» تشکیل می‌دهد. در توصیف این بندها، خرده‌جمله‌ها بندی فاقد فعل خودایستا، متمّم‌ساز و تصریف معرّفی می‌شوند که ساختار آنها به صورت [NP XP] است. (XP) در این بندها می‌تواند گروه ‌اسمی، گروه ‌صفتی و یا گروه‌ حرف‌اضافه باشد. به لحاظ معنایی نیز خرده‌جمله‌ها دارای معنای گزاره‌ای هستند که معنای یک جملۀ کامل را در خود دارند. پژوهش حاضر در چارچوب نظریۀ حاکمیت و مرجع‌گزینی و به منظور بررسی سازه‌بودگی زنجیرۀ [NP XP] در زبان کردی، گویش سورانی، گونۀ موکریانی انجام شده است. در این راستا، با استناد به شواهدی از زبان کردی که به صورت میدانی گردآوری شده‌اند، به بررسی داده‌ها می‌پردازیم. یافته‌های حاصل از پژوهش نشان می‌دهد زنجیرۀ [NP XP] به عنوان متمم افعالی همچونfærz» «kerden ʼفرض‌کردنʻ، «zanin» ʼدانستنʻ، «bæ hesew henan» ʼبه‌حساب‌آوردنʻ، «new nenan» ʼنامیدنʻ، و bæ» «næzær haten ʼبه‌نظرآمدنʻ به تمامی آزمون‌ها پاسخِ سازه‌ای می­دهد. همچنین استدلال‌های ارائه‌شده نیز سازه‌بودن زنجیره را اثبات می‌کنند. در نتیجه، زنجیرۀ [NP XP] در این گونه از زبان کردی یک سازه تشکیل می‌دهد؛ سازۀ حاصل خرده‌جمله است.  

گونۀ موکریانی, خرده‌جمله, آزمون تشخیصی, سازه‌بودگی, زنجیرۀ [NP XP]