مهرزاد منصوری - دانشیار بخش زبانهای خارجی و زبانشناسی، دانشگاه شیراز

در پژوهش حاضر که به­منظور بررسی توالی رسایی در خوشه‌های همخوانی کلمات تک­هجایی زبان فارسی در قالب طرح سه‌وجهی ناندیسکان (1995) صورت گرفته است، (263) خوشه (177 موافق، 15 خنثی و 71 خوشة خنثی) در (600) واژة تک­هجایی زبان فارسی با ساخت هجایی واژه‌های تک­هجایی با خوشة پایانی زبان فارسی بررسی شده ‌است. نوشتار پیش رو در هردو سطح خوشه و واژه نشان می‌دهد که با تفاوت معناداری اولویت با خوشه‌هایی است که در این زبان از اصل توالی رسایی تبعیت می‌کنند. با توجّه به تفاضل رسایی (97/0) شیب رسایی خوشه شیبی کُند ارزیابی می‌‌شود؛ زیرا میانگین تفاضل رسایی خوشه حدود یک است که کمترین تفاضل رقم صحیح است؛ همچنین پژوهش حاضر نشان می‌‌دهد که توزیع واژه‌ها در گروه‌های مخالف رسایی از وضعیت متوازن‌تری برخوردارند. جستار پیش رو به­لحاظ واکداری نشان می‌دهد که توالی واکدار-بی‌واک به­طور معناداری بیش از توالی بی‌واک-واکدار است که از این زاویه نیز تمایل به رعایت رسایی در خوشه‌های مورد بررسی تأیید می‌شود؛ همچنین براساس یافته‌های این پژوهش در قالب بهینگی محدودیت‌هایی تعریف شده و نتایج حاصل در قالب این نظریه تحلیل شده است. 

رسایی, ساخت هجایی, نظریة بهینگی, خوشة همخوانی, واج‌­آرایی