حسن فرهادی - دانشگاه فردوسی مشهد
مجید عزیزی - فردوسی مشهد
سید حسین نعمتی - فردوسی مشهد

تنش­های محیطی به ویژه خشکی، از مهمترین عوامل کاهش رشد در مراحل رشد و نمو گیاه مخصوصاً مرحله جوانه­زنی گیاه می­باشد. بدین منظور در این آزمایش عکس العمل هشت توده بومی شنبلیله از اصفهان، تبریز، همدان، ساری، چالوس، آمل، مشهد و یاسوج به تنش خشکی در طی مراحل جوانه­زنی در سطوح خشکی صفر، 3-، 6- و 9- بار که با استفاده محلول پلی اتیلن گلایکول 6000 (PEG 6000) اعمال شده بود، در آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط کنترل شده در آزمایشگاه تحصیلات تکمیلی گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1393 بررسی شد. صفات مورد بررسی شامل: درصد جوانه­زنی، سرعت جوانه­زنی، طول ریشه­چه، طول ساقه­چه، وزن خشک ریشه­چه، وزن خشک ساقه­چه، وزن خشک گیاهچه و نسبت طول ریشه­چه به ساقه­چه بودند. بین کلیه توده­ها و سطوح مختلف تنش برای کلیه صفات تفاوت معنی­دار (01/0p≤) مشاهده گردید و اثر متقابل برای تمامی صفات به جز طول ریشه­چه و طول ساقه­چه معنی­دار بود. توده­های مختلف پاسخ­های متفاوتی به خشکی نشان دادند به طوری­­که متحمل­ترین آن‌ها توده­های اصفهان، مشهد و چالوس بودند که در اکثر صفات اندازه گیری شده برتر بودند و توده­های آمل و ساری در رده­های بعد و توده­های تبریز، همدان و یاسوج نسبت به شش توده دیگر حساسیت بیشتری به تنش خشکی نشان دادند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، به نظر می­رسد بتوان از این سه توده برای اصلاح توده­هایی با پتانسیل عملکرد زیاد در مناطق خشک استفاده کرد.

پلی اتیلن گلایکول, تنش خشکی, توده بذر, جوانه زنی, شنبلیله