عظیمه حاجی صادقیان نجف آبادی - دانشگاه شاهد
ایمان روح اللهی - دانشگاه شاهد

گلابی نطنزی از ارقام مهم گلابی بومی ایران است. ریزازدیادی امکان تولید گیاهچه‌های یکسان و مشابه گیاه مادری را فراهم خواهد نمود. پژوهش حاضر طی سه آزمایش برای شاخه­زایی و ریشه­زایی درون شیشه­ای و سازگاری ریزنمونه­ها با محیط بر اساس آزمون فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی انجام شد. جهت تحریک شاخه­زایی محیط‌ موراشیگ و اسکوگ تحت تأثیر چهار سطح از تنظیم کننده­های رشد بنزیل آمینو پورین3، ایندول 3-بوتیریک اسید4 IBA، همچنین جیبرلیک اسید5 مورد استفاده قرار گرفت. گیاهچه­ها در محیط MS و MS با نصف غلظت عناصر ماکرو و میکرو، در حضور چهار سطح از اکسین­های IBA و نفتالین استیک اسید6 تحت دو تیمار تاریکی و روشنایی ریشه­دار شدند. سازگاری و بقا، درصد کلونیزاسیون میکوریزا، غلظت فسفر و برخی خصوصیت های مورفولوژیکی ریشه از قبیل میانگین قطر و تعداد ریشه گیاهچه‌ها به کمک دو گونه قارچ‌ مایکوریزا G. intraradices و Glomus mosseae در دو بستر پیت­ماس- پرلیت و کوکوپیت- پرلیت مورد آزمون قرار گرفت. بیشترین شاخه‌زایی در برهم‌کنش بین غلظت سه میلی­گرم در لیتر BAP به همراه نیم میلی­گرم در لیتر IBA و بیش­ترین درصد ریشه‌زایی در تیمار محیط MS کامل حاوی نیم میلی­گرم در لیتر NAA مشاهده گردید. 100 درصد گیاهچه‌های ریشه‌دار شده با محیط سازگار شدند. غلظت فسفر در بستر پیت ماس، میانگین قطر ریشه در حضور قارچ G. mosseae در بستر پیت ماس و تعداد ریشه در بستر کوکوپیت افزایش نشان دادند.

گلابی, ریزازدیادی, سازگاری, قارچ همزیست ریشه