اسماعیل چمنی - دانشگاه محقق اردبیلی
زهرا افتخاری - دانشگاه محقق اردبیلی
علیرضا قنبری - دانشگاه محقق اردبیلی
حمیدرضا حیدری - دانشگاه محقق اردبیلی
موسی ارشد - دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد

تکثیر لاله واژگون از طریق کشت بافت یکی از روش‌های مناسب و سریع جهت جلوگیری از انقراض این گل به دلیل محدودیت در روش‌های مرسوم تکثیر محسوب می‌شود. این پژوهش به منظور مطالعه تأثیر غلظت‌های مختلف اسانس های گیاهی و تنظیم کننده‌های رشد بر باززایی و رشد گل لاله واژگون در قالب دو آزمایش جدا گانه در قالب طرح کاملأ تصادفی در 5 تکرار انجام شد. در آزمایش اول، تیمارهای آزمایشی شامل غلظت‌های مختلف تیمول (50، 100، 150 و 300 پی پی ام)، کارواکرول (10، 100، 500 و 1000 پی پی ام) و در آزمایش دوم تیمار های آزمایشی شامل غلظت‌های مختلف بنزیل آدنین (1، 2، 4 میلی‌گرم در لیتر) و نفتالین استیک اسید (1، 2، 4 میلی‌گرم در لیتر) بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تأثیر تیمول و کارواکرول بر قطر پیازچه، تعداد و طول ریشه، تعداد و طول برگ و تعداد و قطر کالوس در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگین داده‌ها نیز نشان داد که غلظت 50 پی پی ام تیمول سبب افزایش تعداد پیازچه، ریشه و برگ شد. غلظت‌های 10 و 100 پی پی ام کارواکرول نیز بیشترین تأثیر را روی شاخص‌های اندازه‌گیری شده داشت. غلظت 2 میلی‌گرم در لیتر NAA بیشترین تعداد و بالاترین قطر پیازچه را به خود اختصاص داد. همچنین بیشترین تعداد و طول ریشه از غلظت 1 میلی‌گرم در لیتر NAA و بیشترین تعداد و طول برگ نیز مربوط به تیمار 2 میلی‌گرم در لیتر بنزیل آدنین بود. این نتایج گویای تأثیر مثبت اسانس های گیاهی و تنظیم کننده‌های رشد بر باززایی و رشد گل لاله واژگون می‌باشد.

اسانس, پیازچه, تنظیم کننده رشد گیاهی, کالوس, کشت درون شیشه‌ای