سید محمد حسینی معصوم - دانشیار، دانشگاه پیام نور
حیدرعلی امینی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد
مسیحاله نعمتی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد

زبان به عنوان پدیده‌ای زایا و پویا همزمان با پیشرفت بشر در حال تغییر است. یکی از تغییراتی که در اغلب زبان‌ها اتفاق می‌افتد، وام‌گیری ناشی از روابط گستردة اهالی زبان­ های مختلف است. وام‌گیری انواع مختلفی دارد که عبارتند از: وام‌گیری آوایی، وام‌گیری واژگانی و وام‌گیری دستوری. واژه‌ها از نظر ساختمان به انواع ساده (بسیط)، مرکب، مشتق و مشتق‌مرکب تقسیم می‌شوند؛ اما در فرایند وام‌گیری، گاه این ساختمان دچار تغییر می­شود و عنصر قرضی می‌تواند در زبان مقصد به گونه‌های متفاوتی ظاهر شود. مقالة حاضر با بررسی 1000 واژة قرضی که از ترکی وارد فارسی شده‌اند، به طبقه‌بندی آنها بر اساس ساختمان و تغییراتی که پس از قرض ­گیری در آنها رخ داده است، پرداخته‌ و آنها را در 7 طبقه شناسایی و دسته ­بندی می­کند. این فرایندها به ترتیب فراوانی عبارتند از: 1- مشتق ترکی به سادة فارسی 2- سادة ترکی به سادة فارسی 3- مرکب ترکی به سادة فارسی 4- مشتق‌مرکب ترکی به سادة فارسی 5- وند ترکی به وند فارسی 6- وند ترکی به واژة سادة فارسی و 7 – واژة سادة ترکی به وند فارسی. نتایج نشان می­دهد که فرایند وام‌گیری در زبان فارسی کمتر به ساختار ساختواژی واژه­ های وام گرفته‌شده حساسیت نشان می­دهد و آنها را به صورت یک واحد به زبان فارسی وارد می­ کند.

واژه‌های قرضی, وام‌گیری, ساختواژه, زبان ترکی, زبان فارسی