ساخت هجا در زبان هورامی (گویش هورامان تخت)

ساخت هجا در هر زبانی طبق قواعد خاص آن زبان صورت می­پذیرد. هدف از نگارش این مقاله، بررسی و توصیف همخوان‌ها و واکه‌ها، ساختمان هجا و خوشه‌های همخوانی در زبان هورامی (گویش هورامان تخت) است که یکی از اعضای خانوادۀ زبان­های ایرانی نو شاخۀ شمال غربی است. برای گردآوری داده­ها با پنج نفر گویشور بومی از زن و مرد، بی­سواد و باسواد، در بین سنین سی تا هفتاد سال در حدود پنج ساعت ثبت و ضبط داده­ها انجام شده­ است. به­علاوه، از شمّ زبانی یکی از نگارندگان که گویشور بومی این گویش است و همچنین منابع مکتوب در این زمینه استفاده شده است. پژوهش به صورت همزمانی انجام گرفته و روش آن، توصیفی– تحلیلی است. داده­ها براساس الفبای آوانویسی بین­المللی IPA آوانگاری شده‌اند. در پایان، 30 همخوان و 8 واکۀ ساده شناسایی شدند. از دیگر نتایج این تحقیق، تعیین ساخت هجا در این گویش­است که در زیرساخت به صورت (C)(C)V(C)(C) می­باشد. خوشۀ بیش از دو همخوانی چه در جایگاه آغازی و چه در جایگاه پایانی هجا وجـود نـدارد. در ساخت­های هجایی بـا یک همخوان در آغـازه، همخوان­های /ɫ/، /r/ و /ɹ/ نمی­توانند در آغازۀ هجا قرار گیرند. در این گویش، همخوان هجایی وجود ندارد و تنها واکه­ها در هستۀ هجا ظاهر می‌شوند.

Keywords:

زبان هورامی , گویش هورامان تخت , ساختمان هجا , خوشۀ همخوانی , همخوان , واکه