فاطمه قاسمی فرد - دانشجوی دکتری گروه کاردرمانی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران، تهران، ایران
هوشنگ میرزایی - استادیار گروه کاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران
مهدی جعفری عوری - استادیار گروه پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله تهران، تهران، ایران
سید علی حسینی - استاد گروه کاردرمانی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران، تهران، ایران
عباس ریاضی - دانشیار گروه اپتومتری، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، مرکز تحقیقات کم بینایی تهران، تهران، ایران
نرگس هوشمندزاده - کارشناسی ارشد گروه کاردرمانی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران، تهران، ایران

هدف: با توجه به تأثیر چشم‌گیر مهارت ‌های حرکتی بر حیطه ‌های رشدی در کودکان با آسیب بینایی، ضروت سنجش مهارت ‌های حرکتی درشت در آن‌ ها و کمبود ابزارهای روا و پایا در این زمینه؛ مطالعه حاضر با هدف تعیین ویژگی ‌های روان‌سنجی نسخه دوم آزمون‌‌ مهارت ‌های حرکتی درشت (Test of Gross Motor Development-Second Edition;TGMD-2) در کودکان 10-7 ساله با آسیب بینایی شهر تهران انجام شد. روش بررسی: در این پژوهشتوصیفی و  روش شناسی  که از نوع روان‌سنجی می ‌باشد؛ برای بررسی روایی، از روایی وابسته به ملاک و همبستگی اسپیرمن (Spearman) استفاده شد. روایی همزمان با استفاده از نسخه دوم آزمون عملکرد حرکتی کودکان (Movement Assessment Battery for Children-Second Edition; MABC-2) انجام شد. در مطالعات قبلی، روایی محتوا و صوری انجام شده بود و انجام روایی سازه با توجه به محدود بودن تعداد جمعیت پژوهشی امکان پذیر نشد. به منظور بررسی پایایی، به صورت یک سو کور آزمون‌گر، مهارت ‌های حرکتی درشت 50 دختر و پسر 10-7 ساله با آسیب بینایی شهر تهران را به فاصله یک ماه با آزمون TGMD-2 ارزیابی کرد. از آلفای کرونباخ (Alpha Cronbach) برای پایایی درونی و از روش آزمون باز آزمون از نوع همبستگی درون گروهی (Intra Class Correlation Coefficient; ICC) برای بررسی پایایی خارجی استفاده شد. داده ‌ها با استفاده از SPSS نسخه 22 و با در نظر گرفتن فاصله اطمینان 95 % و سطح معنی داری 0/05 تحلیل شدند. یافته ‌ها: روایی همزمان خرده مقیاس ‌های دو آزمون TGMD-2 و MABC-2 معنادار (0/05p <) و در سطح بالا حاصل شد. ضریب همبستگی اسپیرمن برای خرده آزمون‌ های جابه‌جایی و تعادل، همچنین خرده آزمون‌ های کنترل شی و گرفتن و هدف گیری در آزمون‌ های  TGMD-2و MABC-2 به ترتیب اعداد 0/80 و 0/75 را نشان داد. پایایی آزمون TGMD-2 با استفاده از آزمون ثبات داخلی و خارجی به تأیید رسید. هم ‌خوانی درونی برای خرده ‌آزمون‌ های جابه‌جایی و کنترل شی در سطح عالی و به ترتیب با آلفای کرونباخ  0/97 و 0/96 حاصل شد. ضریب همبستگی درون گروهی (پایایی خارجی) در سطح عالی و 0/97= ICC حاصل شد. همچنین پایایی مجدد، بین ارزیاب ‌ها (Inter Rater) و یک مشاهده‌گر (Intra Rater) برای آزمون TGMD-2 به ترتیب 0/95 و 0/97 بود. نتیجه ‌گیری: آزمون‌ TGMD-2 می‌تواند ابزار مناسبی برای سنجش عملکرد حرکتی درشت کودکان 10-7 ساله با آسیب بینایی شهر تهران باشد. این ابزار قابل استفاده در کلینیک‌ ها  و مراکز درمانی است؛ همچنین می ‌تواند جهت اهداف تحقیقی نیز به کار گرفته شود.

مهارت حرکتی, پایایی, روایی, ویژگی ‌های روان‌سنجی, نسخه دوم آزمون عملکرد حرکتی کودکان, نسخه دوم آزمون مهارت ‌های حرکتی درشت.‏