الزامات تحقق گام دوم انقلاب (۳ . گردشگری (با محوریت گردشگری خانوادگی))

گردشگری به عنوان صنعتی پیش رو در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور به واسطه ماهیت خاص خود یکی از ابزارهای کلیدی گام دوم انقلاب اسلامی در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی به شمار می رود. با این حال، صنعت گردشگری در ایران همانند اقصی نقاط دنیا متاثر از دو دسته عوامل زمینه ای (فرهنگ، اقتصاد، امنیت، جاذبه ها و امکانات رفاهی و زیرساخت های مربوط) و عوامل عملکردی (سیاستگذاری اعم از اسناد بالادستی، قوانین، مقررات و ضوابط مربوط، نحوه اجرا و نظارت بر آنها) است. این مسئله می تواند با مقایسه جایگاه گردشگری در قوانین و اسناد بالادستی کشور در دوره پیش و پس از بزرگترین تحول سیاسی- اجتماعی- فرهنگی ایران یعنی انقلاب اسلامی سال  ۱۳۵۷ نمود یابد که در آن نقش عوامل عملکردی تاثیرگذاری خود را بر روند پیشرفت در این حوزه نشان میدهد. از متون اسناد بالادستی به ویژه سیاست های کلی ابلاغی و احکام قانونی چنین برداشت می شود که دستگاه های ذی ربط و ذی نقش، آنطور که شایسته است، قائل به گردشگری به عنوان موتور محرک اقتصاد کشور نیستند و با وجود انعکاس نسبی خط مشی گذاری های توسعه گردشگری ایران در اسناد بالادستی، به دلیل اتخاذ سیاست ها و رویه های اجرایی نادرست و برخی تنگناهای اجتماعی و اقتصادی، تاکنون موجبات توسعه پایدار و مطلوب گردشگری فراهم نیامده است. ضعف زیرساخت های عمومی و خاص گردشگری، محدود بودن تعداد اقامتگاه های گردشگری، وضعیت نامناسب جاده ها، پایین بودن کیفیت خودروهای داخلی، افزایش آمار تلفات رانندگی و احساس ناامنی و ترس از سفر از این طریق، سیستم ناکارآمد و بسیار محدود خطوط حمل ونقل به ویژه ریلی و هوایی و گران بودن  سفر از این طریق، بالابودن هزینه اقامت در هتلها و اقامتگاهای مربوط، پندارهای نادرست جامعه در مورد گردشگران، عدم تبلیغ مناسب در زمینه جاذبه های سیاحتی ایران، وضعیت نامناسب خدمات اولیه گردشگری (ازجمله سرویس های بهداشتی و اسکان موقت) کیفیت ضعیف خدمات گردشگری به خصوص در سطح گردشگری بین المللی و آموزش ناکارآمد نیروی انسانی، عدم ثبات ساختاری و مدیریتی، تعدد دستگاه ها و تداخل وظایف و اختیارات در حوزه مذکور ازجمله چالش ها و موانع رونق گردشگری در کشور هستند. به نظر می رسد عدم توفیق این صنعت، تا حد زیادی ناشی از نبود نگاه دقیق به گردشگر و پدیده گردشگری مبتنی بر اهداف و آرمان های ملت انقلابی ایران اسلامی است؛ امری که مسائل و  چالش های بسیاری را فراروی رونق این صنعت قرار داده است؛ تا جاییکه توسعه گردشگری در گام دوم انقلاب اسلامی پیش از هر چیز نیازمند بازنگری در نگرش ها و الگوهای حاکم بر برنامه ریزی توسعه این صنعت و تطبیق این الگوها با مولفه های فرهنگی و معیارهای ارزشی حاکم بر جامعه است. گزارش حاضر شرحی تفصیلی بر اهمیت و جایگاه صنعت گردشگری در گام اول انقلاب اسلامی است که پس از شناسایی مسائل و چالش های پیشروی توسعه این صنعت، راهبرد مطلوب ساماندهی آن در گام دوم انقلاب را ارائه می دهد.