محمد غلامعلی زاده - دانشگاه پیام نور دپارتمان حقوق تهران ایران
عبدالکریم واثقی - دانشگاه ازاد اسلامی واحد گرگان ایران

با نگاهی به تاریخچه اصل لزوم در حقوق ایران و انگلیس می توان دریافت که با وجود معاذیر قراردادی همیشه استثنائاتی بر اصل لزوم قراردادها وارد است و نمی توان اصل لزوم را، مطلق و خدشه ناپذیر دانست. که این در حقوق انگلیس منجر به فراستریشن شده که به صورت انتقای اجرای قرارداد یا انتفای هدف قرارداد می باشد در بررسی مبانی فقهی و حقوقی عقیم شدن قراردادها در فقه و حقوق ایران و بررسی تطبیقی با حقوق انگلیس سعی شده تا مروری گذرا بر این نظام های حقوقی از این منظر داشته باشیم. دکترین فراستریشن در نظام کامن لا شباهت زیادی با فورس ماژور داشته و در مواردی نیز با نظام حقوقی ایران نیز مشابهت هایی دارد. به طور کلی هنگامی که معاذیر قراردادی رخ می دهد ممکن است یک طرف قرارداد در شرایط مشقت بار و سخت و خارج از طاقت متعارف قرر بگیرد که در نظام حقوقی ایران با تکیه بر قواعد لاضرر و لاحرج، متعهد، از اجرای تعهد تحت این شرایط معاف خواهد بود که در نظام های غربی مانند کامن لا نیز اصطلاحاتی مانند هاردیشیب که تحت شرایط خاص متعهد را از تعهد معاف می کند، وجود دارد.

عقیم شدن قرارداد، انحلال قرارداد، تعذر، فقه، حقوق ایران، کامن لا