فاز ۱۱ پارس جنوبی - آخرین وضعیت و سناریوهای توسعه در دوران تحریم

میدان فوق عظیم مشترک پارس جنوبی گنبد شمالی در خط مرز آبی ایران و قطر در خلیج فارس و در فاصله ۱۱۵ کیلومتری ساحل جنوبی ایران قرار گرفته است. این میدان که امروزه بیش از ۴۰ درصد از ذخایر گازی ایران و نزدیک به ۵۳ درصد از تولید گاز کشور را داراست، بعد از انقلاب اسلامی کشف شد. تولید از پارس جنوبی از ۲۶ بهمن ۱۳۸۱ با بهره برداری از فازهای ۲ و ۳ آغاز و سپس در ۲۰ آبان ۱۳۸۳ بهرهبرداری از فاز ۱ شروع شد و روند توسعه فازهای دیگر تا به امروز ادامه دارد تا اواخر دی ماه ۱۳۹۵ ، تولید از فازهای (۱) ،)(۲ و ۳ ) ،(۴ و ۵) ، (۶ ، ۷ و ۸) ، (۹ و ۱۰) ۱۲ (۱۵ و ۱۶)، (۱۷ و ۱۸) و بالاخره فاز ۱۹ انجام می گیرد و جمعا حدود ۴۹۰ میلیون مترمکعب در روز وارد مدار گاز کشور می شود. فاز ۱۱ این میدان به رغم برگزاری مناقصات متعدد، به دلیل بدعه دی شرکت های خارجی و نیاز به سرمایه زیاد که در شرایط تحریم تامین آن دشوار است، کماکان در انتظار تصمیم های وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران و شرکت نفت و گاز پارس است. به علاوه پیش بینی می شود که بعد از یک سال ونیم تولید گاز این فاز، با افت فشار روبه رو خواهد شد و ازاینرو نیاز به دستگاه فشارافزا وجود دارد که تکنولوژی آن در دست چند شرکت بین المللی است و درواقع این فناوری در ایران وجود ندارد. در حال حاضر و با اعمال 
مجدد تحریم ها دو سناریو برای توسعه فاز ۱۱ وجود دارد. سناریوی اول؛ استفاده از توان و ظرفیت شرکت ها و پیمانکاران داخلی است که در سال های مختلف به دلیل همکاری با شرکت های خارجی در راه توسعه پارس جنوبی توانمند شده و تجارب ارزندهای کسب کرده اند. سناریوی دوم؛ منتظر ماندن برای عقد قرارداد با شرکت های بزرگ نفتی دنیاست. فاز ۱۱ پارس جنوبی نمادی از بدعه دی شرکت های خارجی در صنعت نفت و گاز ایران است این فاز حدود ۱۹ سال درگیر فرایند امضای تفاهم نامه ها و قراردادهای مختلف با شرکتهای بزرگ نفتی بوده که هیچکدام هم ثمری برای آن نداشته است. با این توصیفات سناریو مرجع و منتخب در این پژوهش سناریو اول است یعنی استفاده از توان و ظرفیت های شرکتها و پیمانکاران داخلی و بومی کشور. برای تامین مالی طرح توسعه فاز ۱۱ نیز درصورتیکه مصارف ریالی پروژه حداکثر شود، استفاده از ابزارهای متنوع بازار سرمایه مثل صکوک استصناع، منفعت، اوراق مشارکت و صندوق های سرمایه گذاری پروژه جهت استفاده از سرمایه های ریالی مردم به راحتی امکان پذیر است.