سید علی جواهری - دانشگاه قم

فقیهان مستنداتی را برای ضمان مقبوض به عقد فاسد بر شمرده­اند، روایت نبوی « علی الید ما اخذت حتی تؤدیه» که به عنوان قاعده « علی الید» شهرت پیدا کرده است، یکی از مهمترین مستندات ضمان مقبوض به عقد فاسد است که فقیهان، از جمله شیخ انصاری به بررسی و توضیح آن همت گماشته­اند؛ لیکن اکثر ایشان پس از بررسی مفردات و توضیح مدلول روایت نبوی «علی الید»، استناد آن را برای اثبات ضمان مقبوض به عقد فاسد، تمام ندانسته­اند. نگارنده در این نوشتار، پس از مفهوم شناسی مختصر بنای عقلا، کارکرد آن­را در مستند سازی و کشف گستره روایت نبوی مذکور، مورد بررسی قرار داده و در نتیجه روایت را به لحاظ سندی و دلالی تمام دانسته است. هم­چنین با بیانی نوین ضمان مقبوض به عقد فاسد را مستند به قاعده «علی الید» می­داند.    

واژگان کلیدی: ضمان, مقبوض به عقد فاسد, قاعده «علی الید», بنای عقلا