بررسی نقش پرایمینگ بذر در تعدیل اثرهای تنش شوری در گیاه دارویی مرزه

 سابقه و هدف:  مرزه یکی از گیاهان مهم دارویی و خوراکی است.  پرایمینگ بذر تکنیکی است که به واسطه آن بذور پیش از قرار گرفتن در بستر کشت، از لحاظ فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی آمادگی جوانه زنی را به دست می­آورند. مواد و روش­ها: به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بذر بر تعدیل اثر شوری بر جوانه زنی و رشد اولیه گیاه مرزه در شرایط کشت گلدانی، آزمایشی  به­صورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح به­ طور کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشگاه آزاد خوی در سال 1393 انجام شد. فاکتورها شامل سه سطح هدایت الکتریکی  2، 4 و 6 میلی­موس بر سانتی­متر مربع از نمک کلرید سدیم و پرایمینگ بذر در چهار سطح  شامل شاهد (عدم پرایمینگ)، پرایمینگ با نیترات پتاسیم، کلرید پتاسیم و کلرید سدیم بود. صفت­های مورد ارزیابی شامل طول ریشه­چه و ساقه­چه، وزن خشک ریشه­چه و ساقه­چه، درصد جوانه­زنی، میانگین مدت جوانه­زنی و وزن خشک زیست توده بود. یافته­ ها: نتایج تجزیه واریانس داده­ها نشان داد شوری بر تمام صفت­های مورد مطالعه تأثیر معنی­داری داشت. بیش­ترین درصد جوانه­زنی (58/97 درصد) و  بیش­ترین میانگین بیوماس گیاهی (26/55 گرم) در پایین­ترین سطح شوری به­دست آمد.  بحث: پرایمینگ بذر به غیر از تعداد برگ، قطر ساقه و زمان لازم برای سبز شدن بر بقیه صفت­های مورد مطالعه تأثیر معنی­داری داشت. هم­چنین اثر متقابل شوری و پرایمینگ بر درصد جوانه زنی تأثیرمعنی­داری داشت. بیش­ترین درصد جوانه زنی با 84/92 در تیمار نیترات پتاسیم و شوری 2 میلی­موس حاصل شد. هم­چنین تیمار کلرید پتاسیم و شوری 2 با میانگین 56/92  دارای بیش­ترین درصد جوانه­زنی بود. نتیجه­ گیری: با توجه به نتایج به­ دست آمده کشت مرزه در مناطقی که آب آبیاری آن شور است توصیه نشده و در صورت وجود شوری پایین تکنیک پرایمینگ بذر با نیترات پتاسیم می­تواند راه­گشای تعدیل اثر تنش شوری بر درصد جوانه زنی مرزه باشد.

Keywords:

Savory , Salinity , Priming , Germination , Primary Growth , شوری , پرایمینگ , جوانه‌زنی , رشد اولیه , مرزه (Satureja sahendica Bornm.)