مهناز جعفری - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی سینوپتیک، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی،تهران،ایران
شهریار خالدی - استادگروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی،تهران،ایران

در این پژوهش با بهره‏گیری از داده‏های ایستگاهی و شبکه‏بندی شده و با استفاده از شاخص استاندارد شده Z (ZSI)، دوره‏های خشک و مرطوب سواحل جنوبی دریای خزر شناساییشد. سپس موقعیت هسته‏های مرکزیپرارتفاعبرایدوره‏های منتخب در ترازهای زیرین جو استخراج،و نقشه پراکنش آن ترسیم شد. نتایج نشان داد در دوره خشک، موقعیت هسته‏ها در عرض‏های جغرافیایی پایین در محدوده بین 35 تا 55 درجه شمالی است. قوی‏ترین هسته‏ها در اطراف دریای خزر، نزدیک به منطقه مطالعاتیاست. در دوره مرطوب، استقرارآنهادر تمامی ترازها، در دو بخش است، یکی شمال‏غرب دریای خزر (جنوب‏غربی روسیه) و دیگری تاحدودی اطراف منطقهبا بیشینه تمرکز در محدوده 50 تا 60 درجه شمالی، است. قوی‏ترین هسته‏ها،با فاصله از منطقه،در شمال‏غرب دریاقرار دارند. روند فشار و هسته مرکزی پرارتفاع در دوره مرطوب افزایشی است. همچنین مقادیر نم‏ویژه در سواحل، بویژه در تراز 850 هکتوپاسکال افزایش داشته است.

مراکز پرارتفاع, دوره‏ های خشک و مرطوب, شاخص استانداردشدهZ, سواحل جنوبی دریای خزر