سمیه داداشی - گروه زراعت و اصلاحنباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه
رضا درویش زاده - گروه بهنژادی و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه
مجتبی نورآئین - گروه زراعت و اصلاحنباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه
حمید حاتمی ملکی - Department of Plant Genetics and Production, Faculty of Agriculture, University of Maragheh, Maragheh, Iran

به‌منظور تجزیه و تحلیل گرافیکی و برآورد پارامترهای ژنتیکی مربوط به عملکرد و اجزای آن، از تلاقی­های دای­آلل یک‌طرفه شش رقم توتون استفاده شد. در این بررسی نتاج F2 به همراه والدها در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند.نتایج تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت معنی­دار بین ژنوتیپ­ها برای صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ، وزن خشک برگ و وزن‌ تر برگ بود. برای تجزیه­ی داده­ها از روش گرافیکی هیمن استفاده گردید. تجزیه دای­آلل نشان دهنده­ی وجود عمل افزایشی و غالبیت در وراثت همه صفات مورد مطالعه بود. البته در صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ، طول و عرض برگ، قطر ساقه، فاصله میانگره و وزن خشک برگ میزان اثرات افزایشی بیش از اثرات غالبیت و در صفت وزن تر برگ میزان اثر غالبیت بیش از اثر افزایشی بود. دخالت عمل افزایشی ژن در وراثت وزن خشک برگ (عملکرد) نشان دهنده­ی تأثیر انتخاب برای اصلاح این صفت بود. با توجه به اینکه وزن تر برگ توسط عمل غالبیت کنترل شد، بنابراین روش­های مبتنی بر دورگ­گیری برای اصلاح این صفت مؤثر هستند. هم‎چنین عمل افزایشی و غالبیت ژن در وراثت صفات عملکرد، ارتفاع بوته و تعداد برگ دخالت داشتند. با توجه به برآوردهای میانگین درجه غالبیت و نتایج تجزیه و تحلیل گرافیکی، عمل ژن برای وزن تر برگ از نوع فوق‌غالبیت بود، بنابراین برای افزایش و بهبود این صفت می­توان از پدیده­ی هتروزیس بهره برد. برای ارتفاع بوته، تعداد برگ و عملکرد، عمل ژن از نوع غالبیت نسبی بود.

Genetic parameters, Tobacco, Diallel, Gene action, Yield, پارامترهای ژنتیکی, توتون, دای‌آلل, عمل ژن, عملکرد