مهدی کاکایی - Former Ph.D. Student, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Bu- Ali Sina University, Hamedan, Iran
حجتاله مظاهریلقب - Associate Professor, Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Bu- Ali Sina University, Hamedan, Iran

به منظور تعیین همبستگی بین صفات مختلف زراعی و مطالعه روابط بین آن­ها به کمک تجزیه رگرسیون، 46 جمعیت یونجه زراعی موجود در ژرم­پلاسم مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی­سینا در سال 1391 مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس برای صفات مختلف معلوم کرد که تفاوت جمعیت­ها برای صفات عملکرد علوفه خشک و تعداد لارو در سطح احتمال 1 درصد معنی­دار بود. . ضرایب همبستگی ژنوتیپی عملکرد تر علوفه با مقدار سبزینه برگ (اسپاد) (**952/0)، ارتفاع بوته در زمان ده درصد گلدهی با عملکرد تر علوفه (**987/0)، درصد ماده خشک با عملکرد تر علوفه (**942/0-)، عملکرد علوفه خشک با ارتفاع بوته در زمان ده درصد گلدهی (*676/0) و درصد ماده خشک (*896/0) رابطه معنی­دار داشتند. تجزیه همبستگی فنوتیپی نشان داد که یک همبستگی مثبت و معنی­داری بین درصد خسارت و تعداد لارو (**767/0r = )، یک همبستگی منفی معنی­داری بین درصد ماده خشک با عملکرد علوفه­ تر (**450/0-r = ) ولی رابطه منفی با عملکرد علوفه خشک (**424/0r = ) وجود دارد. رگرسیون گام به گام برای عملکرد علوفه تر به‌عنوان متغیر تابع نشان داد که عملکرد علوفه خشک، درصد ماده خشک، ارتفاع بوته در مرحله ده درصد گل­دهی و تعداد لارو به‌­ ترتیب وارد مدل شدند و با ضریب تبیین تجمعی 29/89 درصد، بیشترین تغییرات عملکرد علوفه تر را توجیه نمودند. همچنین بیشترین و کمترین درصد وراثت ­پذیری به ­ترتیب متعلق به صفات تعداد لارو و عملکرد علوفه خشک بود. جمعیت ناراگامت (شماره 30) با عملکرد علوفه خشک بالا و تعداد لارو و نیز درصد خسارت نسبتاً کم در بین جمعیت­ها، به عنوان جمعیت مطلوب و مقاوم پیشنهاد می­شود.

Phenotypic and genetic diversity, Alfalfa weevil (Hypera postica), Heritability, Alfalfa, تنوع فنوتیپی و ژنتیکی, سرخرطومی برگ یونجه, وراثت پذیری, یونجه