فاطمه صیدانلو - دانشجوی کارشناسی ارشد، لجستیک و زنجیره تامین دانشگاه تربیت مدرس
علی حسین زاده کاشان - دانشیار دانشکده مهندسی صنایع سیستمها، دانشگاه تربیت مدرس
احسان نیک بخش - استادیار دانشکده مهندسی صنایع سیستمها، دانشگاه تربیت مدرس

مواد اولیه، قطعات، محصولات نیمه تمام و محصولات نهایی در طول کل سطوح زنجیره تأمین به همراه بسته بندی جریان می یابند؛ بنابراین، بسته بندی عضوی جدانشدنی از زنجیره تأمین است. صنایع مختلف همواره مشتاق به استفاده از بسته بندی های قابل بازگشت در زنجیره تأمین های خود هستند، زیرا این اقلام سبب کاهش اثرات زیستمحیطی، بهبود منافع مالی و عملیاتی در زنجیره میشوند. یکی از پرکاربردترین نوع بسته بندیهای قابل بازگشت، اقلام جابه جایی بازگشت پذیر است که میل به استفاده از این اقلام در صنعت روزبه روز افزایش می یابد. وجود مسائل و مشکلات متعدد در نحوه مدیریت و گردش این اقلام سبب گردیده همچنان صنایع از استفاده از این اقلام سرباز زنند. تحقیقاتی که بتوانند به نحوه مدیریت و گردش صحیح اقلام جابه جایی بازگشت پذیر بپردازند، علاوه بر اینکه به صنایعی که از این اقلام استفاده مینمایند کمک میکنند، سبب گسترش استفاده از این اقلام در سایر صنایع و شرکتها نیز میشوند. در این مقاله به معرفی رویکرد مدیریت گردش اقلام جابه جایی بازگشت پذیر در زنجیره تأمین گروه خودروسازی سایپا به عنوان مطالعه موردی میپردازیم. همچنین به ارائه مدل بهینه سازی مدیریت گردش پرداخته تا بهصورت روزانه عملیات لجستیکی مورداستفاده جهت گردش را مشخص نماید. با توجه به نوظهور بودن مسائل بهینه سازی زنجیره تأمین اقلام جابهجایی بازگشت پذیر، شکافهای تحقیقاتی زیادی در این حوزه وجود دارد که توجه بیشتر محققان را میطلبد. به کارگیری سایر رویکردها نظیر استفاده از اقلام اشتراکی، در نظرگیری محدودیتهای عملیاتی مرتبط با هر صنعت و همچنین در نظرگیری ویژگیهایی این اقلام نظیر دوام و آسیب پذیری در مسائل بهینه سازی، ازجمله پیشنهادات جهت تحقیقات آتی هستند.

اقلام جابه جایی بازگشت پذیر، مدیریت گردش، مدلسازی ریاضی، بهینه سازی