محمد حسن آسایش - استادیار گروه روانشناسی دانشگاه تهران
نیکو قاضی نژاد - نویسنده مسئول: کارشناس ارشد مشاوره خانواده دانشگاه تهران
فهیمه باهنر - دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه تهران

نشانگان شکست عشقی، مجموعه علائمی است که پس از پایان­یافتن یک رابطۀ عاطفی در افراد به وجود می‌آیند و عملکرد فرد را در حوزه‌های مختلف مورد تأثیر منفی خود قرار می‌دهد. این پژوهش با هدف توصیف و تبیین واکنشهای عاطفی دختران با نشانگان شکست عشق انجام شد. روش پژوهش کیفی و از نوع کیفی و پدیدارشناسی بود. جامعه پژوهش را تمام دختران دانشجوی خوابگاهی دانشگاه تهران تشکیل دادند که در سال 1397 تجربۀ شکست عشقی داشتند. با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند، دختران ساکن یکی از خوابگاه‌های دانشجویی دانشگاه تهران انتخاب شدند. نمونه‌گیری تا رسیدن به اشباع داده‌ها ادامه یافت و در نهایت 14 نفر انتخاب شدند و از طریق نیمه‌ساختاریافته مورد مطالعه قرار گرفتند. تحلیل داده‌ها از طریق روش کلایزی انجام شد. تحلیل مصاحبه‌ها به تولید دو مضمون اصلی، 15 مضمون فرعی و 49 مفهوم اولیه منجر شد. مضمون اصلی نخست «واکنشهای عاطفی سازگارانه» بود که مضمونهای فرعی "احساس ارزشمندی، احساس رضایت و تنظیم عواطف" را دربرمی‌گرفت. مضمون اصلی دوم «واکنشهای عاطفی ناسازگارانه» بود که مضمونهای فرعی "احساس شکست، احساس بی­ارزشی، احساس سردرگمی هیجانی، احساس ترس، احساس کمبود و سوگ، احساس آسیب­پذیری، افسردگی، احساس خشم، احساس حسادت، احساس ملالت، بی­اشتیاقی و دلزدگی و تنفر" بود. نتایج پژوهش نشان داد که تجربه شکست عشقی، پیامدهای سخت و ناگوار و بعضاً رشد محوری دارد که در افراد مختلف متفاوت و بعضاً مشابه است. نتایج پژوهش به­دلیل بومی­بودن و استفاده از رویکردی کیفی، امکان تعمیم­پذیری در جامعه ما را دارد و هم­چنین زمینه‌ای برای تدوین دستورالعملهای مداخلاتی و بسته‌های مشاوره‌ای متناسب با این آسیب فراهم می­کند.

سندرم ضربه عشق, جدایی عاطفی, واکنشهای عاطفی, دانشجویان با تجربه شکست عشقی, مطالعه پدیدارشناسی