سیده محدثه پیشنمازی - دانشگاه قرآن و حدیث
محمدتقی تبیک - دانشگاه تربیت مدرس
فرید براتی سده - دانشگاه قرآن و حدیث

پژوهش حاضر دو هدف عمده داشت: نخست، طراحی یک مداخلۀ کوتاه‌مدت روانی ـ معنوی مبتنی بر الگویِ بازسازی دینی با محوریت احساس گناه دینی، و دوم، بررسی اثربخشی آن بر مؤلفه‌های سلامت روانی افرادِ دارای احساس گناه دینی. 14 نفر داوطلب در این پژوهش شرکت کردند. مشارکت‌کنندگان به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش یا گواه قرار گرفتند. افراد گروه آزمایش مداخلۀ بازسازی دینی را در 4 جلسه دریافت کردند و به همراه گروه گواه مقیاس‌های مورد نظر را در سه مقطع پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری چهار‌هفته‌ای پر کردند. متغیرهای این پژوهش با مقیاس 42 گویه‌ای آسایشِ روان‌شناختی، مقیاس DASS، مقیاس وسواس دینی، و مقیاس کمال‌گرایی دینی ارزیابی شد. پژوهش حاضر دو فرضیۀ اصلی داشت. نخست اینکه، مشارکت‌کنندگان در گروه آزمایش در مؤلفه‌های احساس گناه و سلامت روانی، بهبود بیشتری را نسبت به گروه گواه خواهند داشت؛ و دوم اینکه، تأثیر روان‌شناختی مداخلۀ حاضر دست‌کم تا چهار هفته باقی خواهد ماند. برای آزمون این فرضیه‌ها از آزمون‌های تحلیل کوواریانس تک‌متغیره، چند متغیره و تحلیل واریانس اندازه‌گیری‌های مکرر استفاده شد. طبق یافته‌ها، مشارکت‌کنندگان گروه آزمایش در اغلب مؤلفه‌های سلامت روانی بهبود بیشتری داشتند و این بهبود تا چهار هفته ادامه پیدا کرد. همچنین، یافته‌ها نشان داد که مداخلۀ حاضر از نظر متخصصان روایی محتوایی قابل قبولی دارد و مشارکت‌کنندگان نیز ارزیابی مناسبی از محتوای جلسات و امکان اجرای آن دارند.

بازسازی دینی, توبه, مداخلۀ روانی ـ معنوی, احساس گناه دینی, سلامت روانی