هادی آجیلی - روابط بینالملل، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
امالبنین جلوداری - روابط بینالملل، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

نظریه های هژمونی یکی از مباحث مطرح دررابطه با توصیف چگونگی اداره روابط بین‌الملل است که از دهه 1960 به آنها توجه کرده اند و همچنان، یکی از نظریه های مسلط در تحلیل روابط بین‌الملل است. تا قبل از فروپاشی نظام دوقطبی هژمونی بیشتر در مقیاس جهانی مطرح بود؛ اما بعد از آن، رقابت بین قدرت‌های منطقه‌ای نیز گسترش یافت و به هژمونی در مقیاس مناطق نیز توجه شد. در این پژوهش، ابتدا مفهوم هژمونی در درون ساختارهای فکری متفاوت تبیین شده است و دیدگاه‌های هرکدام از تئوری‌های روابط بین‌الملل همچون مارکسیم، واقع‌گرایی و لیبرالیسم را درخصوص شاخص‌های هژمون بررسی کرده ایم و در ادامه، به این سئوال پاسخ داده شده است که براساس این نظریه ها شاخص‌ها و مؤلفه‌های شکل‌گیری هژمونی در مقیاس جهانی و منطقه‌ای کدام اند؟ در انتها نتیجه‌ حاصل شده نشان می دهد مهم‌ترین عنصر مشترک در میان همه دیدگاه‌های بررسی شده، قدرت اقتصادی کشور مدنظر است.

هژمونی, شاخصه‌های شکل‌گیری هژمونی, ثبات هژمونیک, هژمونی منطقه‌ای