زهرا میکائیلی - دانشجوی کارشناسی گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه گیلان
محمد حسین منهاج - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان
رضا اسفنجاری کناری - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان

امروزه بخش کشاورزی مصرف کننده اصلی انرژی در جهان به شمار می رود. با توجه به منابع محدود انرژی و روند رو به رشد جمعیت جهان، مطالعه انرژی در این بخش که مسئول تأمین امنیت غذایی است بسیار حائز اهمیت می باشد. هدف پژوهش حاضر، تحلیل الگوی مصرف انرژی در تولید برنج خزر در شهرستان رشت می باشد. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری با 277 شالی کار این شهرستان به روش نمونه برداری تصادفی ساده در سال 1398 جمع آوری گردید. نهاده های مورد بررسی شامل نیروی انسانی، ادوات و ماشین آلات، بذر، سموم شیمیایی و کودهای شیمیایی بودند. بر اساس نتایج، میانگین کل انرژی ورودی و انرژی خروجی 18479/02 و 187173/73 مگاژول در هکتار برآورد گردید. یافته های تحقیق نشان داد که در بین نهاده های مصرفی، کود نیتروژن دارای حداکثر انرژی ورودی بوده (10870/63 مگاژول در هکتار) و بیشترین میزان انتشار دی اکسید کربن 233/19 کیلوگرم در هکتار) را نیز داشته است. بنابراین، تمهیدات لازم برای کاهش مصرف این نهاده باید در اولویت اجرا قرار گیرد. بر این اساس پیشنهاد می شود کاهش مصرف کود نیتروژن و افزایش مصرف کودهای آلی و وارد کردن گونه های تثبیت کننده نیتروژن در تناوب زراعی با برنج و مبارزه بیولوژیکی به عنوان راهکارهای اکولوژیک در بوم نظام های تولید برنج به منظور کاهش اثرات اقلیمی مد نظر قرار گیرد.

شاخص انرژی، برنج، شهرستان رشت