تعیین مناطق مناسب برای استحصال آب باران با استفاده از روش AHP در حوزه آبخیز باقران بیرجند

استفاده و بهره برداری از رواناب ناشی از باران در بسیاری از نقاط جهان بویژه در مناطقی كه مقدار ریزش های جوی به تنهایی برای شرب و زراعت كافی نبوده, متداول و مرسوم بوده است. در اینروش ها, هدف اصلی بهره برداری از رواناب ها و سیلاب ها، كاهش تبخیر و افزایش رطوبت خاك برای تأمین آب مورد نیاز بوده است. در مناطقی كه آب سطحی كم بوده و یا بصورت فصلی است باید برای زمان های بی آبی ذخیره گردد، بدین منظور در این تحقیق سعی برآن است تا عرصه های طبیعی كه پتانسیل رواناب حاصل از بارندگی را دارند را شناسایی كرده و در ادامه براساس خصوصیات و مشخصات آنها اولویت بندی گردند. در حوزه آبخیز باقران بیرجند برای حذف مناطق نامناسب از روش بولین و برای استفاده گردید. برای این منظور شش معیار درجه شیب، كاربری AHP اولویت بندی از مدل تصمیم گیری اراضی، نفوذپذیری، خاك، باران و فاصله از چشمه كه براساس نظرات كارشناسان تعیین و اهمیت نسبی آنها بدست آمد. نتایج نشان داد كه معیار بارندگی با اهمیت نسبی 0/30 موثرترین معیار و معیار كاربردی اراضی با اهمیت نسبی 0/07 کمترین تاثیر را در تعیین مناطق مناسب جمع آوری آب باران را داشته است. پس از روی هم گذاری لایه ها نقشه نهایی بدست آمد كه به پنج كلاس حساسیت خیلی ضعیف، ضعیف، متوسط، خوب و خیلی خوب تقسیم گردید. در نهایت نتایج نشان داد كه كلاس حساسیت خیلی خوب با 6258 هكتار بیشترین وسعت و حساسیت خیلی ضعیف با 231 هكتار كمترین وسعت را داشته است. كلاس خوب و خیلی خوب در كاربری مرتع می باشند كه میتوان با احداث تجهیزات جمع آوری آب باران كمبود منابع آب حیات وحش را جبران كرد.

Keywords:

استحصال آب باران , تحلیل سلسله مراتبی , تصمیم گیری چند معیاره , سیستم اطلاعات جغرافیایی , حوضه باقران بیرجند