مریم سادات رضوی پور - دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
فرهنگ مظفر - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران (گروه معماری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران)
زینب طالبی - استادیار دانشکده معماری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

کودکان آهسته گام به واسطه ی تفاوت در دو مولفه ی هوش بهر و مهارت سازشی از کودکان دیگر متمایز می شوند . ادبیات موضوع نشان داده است که مهارت سازشی که در واقع توانایی های سازگاری با نیازمندی های محیطی، ارتباط با دیگران و برآورده ساختن نیازهای شخصی و جنبه های مختلف شیوه ی زندگی مستقل می باشد با راهکارهایی قابلیت ارتقا دارد و فضا می تواند در این امر نقش حائز اهمیتی داشته باشد. سوال اصلی پژوهش این است که اصول و راهکارهای معماری فضای آموزشی، مناسب برای شرایط جسمی، عاطفی و روانی کودکان کم توان ذهنی کدام است؟در این تحقیق که در پی یافتن اصول کیفی طراحی فضاهای داخلی مدارس جهت ارتقا مهارت سازشی می باشد از روش کیفی و کمی به صورت توامان استفاده شده است . در روش کیفی از تحلیل محتوا و کدگذاری استفاده شده است و در ادامه تحقیق با روش کمی جهت مشخص شدن مولفه های موثر برارتقا مهارت سازشی نمونه های مورد مطالعه با تکنیک دلفی گزینش شده و صفات فضایی موثر بر ارتقاء مهارت سازشی مورد پرسش قرار گرفته است. جهت آزمون فرضیه های تحقیق از روش همبستگی استفاده شده است و برای استخراج راهکارهای معماری دو نوع پرسشنامه باز پاسخ و بسته پاسخ به کار گرفته شده اند. در مرحله ی آخر به منظور اطمینان از تاثیر گذاری راهکارهای معماری به دست آمده بر مولفه های ارتقا مهارت سازشی نظرسنجی از مربیان این کودکان انجام شد .برطبق نتایج به دست آمده از این تحقیق فضای مدارس استثنائی باید متکی بر شش اصل کلی شبیه سازی فضای مدرسه به اجتماع، شبیه سازی مدرسه به خانه، ، مشارکت زایی، بازی سازی، سهولت (دسترسی به امکانات ، حرکت ، جهت یابی) و توجه به رنگ فرم بافت سطوح باشد.طراحی با این اصول با بهبود مهارت هایی نظیر استفاده اجتماعی ، مهارت خودیاری، ارتباط اجتماعی، آرامش و امنیت ، استقلال فردی و تحریک حواس و انگیزش زمینه را برای ارتقاء مهارت سازشی فراهم می آورد.

مولفه های کیفی طراحی معماری, فضاهای آموزشی, طراحی داخلی, کودکان آهسته گام, مهارت سازشی