رسول نوروزی فیروز - استادیار، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین چگونگی صورت‎بندی مناظره‌ی تمدنی در روابط بین‎الملل است. در این راستا، این‌که دو طیف اصلی فعال این مناظره، صورت‎بندی مباحث خود را بر چه مبانی فرانظری‌ای استوار ساخته‎ و به‌تناسب آن، چه احکام و گزاره‌های نظری و تمدنی را در روابط بین‌الملل وارد کرده‌اند، بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان می‎دهند وجود دو نوع مبانی فرانظری به‌ویژه در بعد هستی‎شناختی نسبت به تمدن سبب شده است که دو طیف نظریه‎های تمدنی در روابط بین‎الملل را شاهد باشیم. طیف نخست، تمدن را به‌عنوان یک وضعیت، ابژه یا پدیده‌ی عینی می‌دانند و طیف دوم تمدن را به‌مثابه یک فرایند، سوژه و پدیده‌ی گفتمانی در نظر می‎گیرند. هر یک از این خوانش‎های تمدنی، خروجی‎های مختلفی در تحلیلِ نظام بین‎الملل، سیاست خارجی، امنیت و ... در پی دارند.

تمدن, سیاست بین‎الملل, روابط بین‌الملل, سیاست خارجی, نظام بین‌الملل