رجبعلی اسفندیار - دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
نجف لک زایی - استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع)

نظام سیاسیِ مبتنی بر امامت شیعی، نظام مطلوب در رویکرد فیلسوفان عصر قاجار است. فلاسفه شیعه با بهره‌گیری از متون به‏جای‏مانده و توجه به شرایط سیاسی و اجتماعی عصر خود، به تبیین الگوی نظم مطلوب شیعی پرداختند. این مقاله با استفاده از هرمنوتیک روشی اسکینر، به تحلیل نظم مطلوب حاکم بر اندیشه سیاسی حاج ملا هادی سبزواری و سید جعفر کشفی می‌پردازد. هدف این نوشتار در مقابل دیدگاهی که هرگونه اندیشه‏ورزی را در این دوره انکار می‏کند، بررسی نظم مطلوب در نگاه فیلسوفان مسلمان، بر پایه ولایت نواب عام در پرفرازونشیب‌ترین دوران تحولات سیاسی ـ اجتماعی ایران است. تأملات فلسفی فیلسوفان عصر قاجار، به‏ویژه حاجی سبزواری و کشفی در باب حکومت، حاکمیت و عدالت، بیانگر پویایی اندیشه سیاسی شیعه است و تعامل فیلسوفان مسلمان با سلاطین قاجار و گاه مخالفت آنان با هرگونه ارتباط با سلاطین به‏عنوان کنشگران اصلی در جامعه، بیانگر دغدغه آنان در خصوص رشد دانش فلسفه و تعالی جامعه بوده است

هرمنوتیک قصد‌گرا, فلسفه سیاسی, نظم مطلوب, فیلسوفان مسلمان, عصر قاجاریه