سید عباس موسوی - دانش آموخته دکتری رشته حقوق خصوصی و قاضی دیوان عالی کشور

در مسئولیت بایع از باب ضمان درک مبیع و تعلق جزء یا کل آن به غیر پس از تصرف در ثمن، برابر مواد 362، 390 و 391 قانون مدنی تردیدی وجود ندارد. اما اینکه خریدار در اثر بی‌نتیجه شدن عقد و تحمل خسارت، به چه مقدار استحقاق مطالبه غرامت دارد؟ مقررات موضوعه پاسخی دقیق اعلام نکرده است. شاید این امر ناشی از آرای مختلف فقها به عنوان منبع اصلی قانون مدنی باشد. رای وحدت رویه شماره 733 مورخ 15/7/1393 با اعلام اینکه در فرض مزبور، مشتری مستحق دریافت ارزش روز ثمن مبیع می‌باشد به زعم خود به مناقشات موجود در رویة قضایی خاتمه بخشیده است، اما این رای در عمل موجب حل اختلاف نشده و راهگشا نیست. در این بررسی با مرور عقاید مختلف و تبعات رای وحدت رویه به این نتیجه رسیدیم که راه حل منطقی و عادلانه اعلام میزان غرامت بر مبنای «جبران نسبی» با لحاظ طبع و خصوصیات هر دعوا است.

بایع, مشتری, خسارت, مسئولیت‌‌‌مدنی, معامله باطل, ضمان بایع