سید مسعود موسوی کریمی - استادیار دپارتمان فلسفه، دانشگاه مفید، قم، ایران.

شکّ در باور‌های دینی و بازنگری در آن‌ها، چنانچه بر پایه معیارهای درستی‌ صورت نپذیرد، به هرج‌ومرج فکری و رفتاری در جامعه می‌‌انجامد. در این نوشتار، با کمک تفسیری از روش شکّ دکارتی، معیارهای بازنگری در باورهای جاافتادة دینی تبیین شده است. نخست، ضمن اشاره به ریشه‌های شکّاکیّت دینی، نقش مخرّب پیش‌زمینه‌‌های ذهنی‌ در داوری‌های دینی بررسی‌ شده و سپس ضمن شرح ساختار منطقی‌ یک نظام باور، ارزش‌های شناختی‌ متفاوت شکّ‌های‌ بنیادین و غیر بنیادین معرفی شده‌اند. در مرحله بعد، تفاوت شکّ در مقام نظر و شکّ در مقام عمل تبیین شده و بایستگی تمایز میان این دو مقام نشان داده شده است. در پایان، اخلاق شکّ کردن و مسئولیت‌های اجتماعی فرد شکّ‏کننده بررسی شده است.

شناخت دینی, شکاکیت دینی, اخلاق دکارتی, عقل و دین, اخلاق شکاکیت