فرایند کاربست قدرت نرم در سیاست خارجی (۱ . جمهوری خلق چین)

قدرت نرم عمدتا مورد توجه دو دسته از کشورها (بیش از سایران) قرار می گیرد. دسته اول کشورهایی که ایده ها و انگاره های خود را جهان شمول انگاشته و به دنبال گسترش آن در سطح جهان هستند. دسته دوم کشورهایی که آماج هجمه های روانی بوده و تصویری تهدیدآمیز و امنیتی از آنها در جهان ترسیم گشته و این روند هراس افکنی با پیشبرد اهداف و منافع آنها در تعارض است. نکته قابل تامل آنکه چین را می توان در هر دو دسته این کشورها جای داد، کشوری که هم داعیه «پنهان» قدرت جهانی را پی می گیرد و هم به طور تاریخی همواره در معرض امواج «چین هراسانه» بوده است. برایند این وضعیت دوگانه آن است که چینی ها در پی آن برآمده اند تا ضمن ارتقای ابعاد مثبت وجهه بین المللی شان، به تثبیت موقعیت جهانی خود نیز بپردازند. رشد چشم گیر و خیزش ناگهانی اقتصاد چین از یکسو باعث افزایش قدرت ملی آن و ازسوی دیگر باعث تقویت «چین هراسی» و ارائه تصویری تهدیدآمیز از آن، ازسوی قدرت های جهانی شده است. در مقابل، چینی ها برای مقابله با تصویر تهدید و خنثی سازی موج «چین هراسی» سعی نمودند با بهره گیری از «قدرت نرم» چهره ای صلح آمیز و همکاری طلب از کشور خود به جهانیان ارائه کنند. چینی ها با اتکا به قابلیت ها و ظرفیت های کشورشان در حوزه های مختلف به قدرت نرم خود «خصلتی چینی» بخشیده اند. آنها به قوت و غنای سابقه تاریخی و فرهنگی چین به خوبی واقفند، اما در عین حال می دانند که رقیبی سرسخت نیز در این زمینه دارند که آنها را وارد معرکه رقابت قدرت سازی نرم افزاری می کند. این رقیب، داعیه های جهان شمول فرهنگی غرب است که در برابر رویکرد نسبیت گرای چینی از فرهنگ قرار می گیرد. با توجه به این محدودیت ها مقامات چینی به «مزیت نسبی» کشور خود تکیه کرده اند که چیزی جز «قدرت اقتصادی شان» است. علاوه بر این، آنها سعی کرده اند با تئوریزه سازی دکترین « صعود مسالمت آمیز» بر جاذبه های سیاسی خود نزد جهانیان بیفزایند. برمبنای این ظرفیت ها پکن دست به ابزارسازی قدرت نرم نیز زده تا از رهگذر آن در مناطق مختلف به قدرت افکنی نرم افزاری نائل آید. مهمترین انگیزه چین از نرم افزارگرایی در حوزه سیاست خارجی انگیزه های اقتصادی این کشور است. بر همین اساس، سیاست نرم افزاری پکن در مناطق مختلف بازخوردهای متفاوت داشته و نتایج گوناگونی برای آن به بار آورده است. در این گزارش هدف اصلی آن است که قدرت نرم چین در ابعاد مختلف آن اعم از ماهیت، ظرفیت ها
و منابع، ابزارها، چالش ها و محدودیت ها بررسی شده تا از این طریق استراتژی نرم افزاری منطقه ای این کشور در قلمروهای جغرافیایی مختلف در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین مورد ارزیابی قرار گیرد. در همین راستا، با اتکا به رویکرد آینده پژوهی، دورنمای قدرت نرم چین در این مناطق تجزیه و تحلیل می شود.