آتنا میرزایی - دانشجوی دکتری جغرافیای روستایی، واحد یادگارامام خمینی(ره)شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
نصراله فلاح تبار - دانشیار گروه جغرافیا، واحد یادگارامام خمینی(ره)شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
علیرضا استعلاجی - استاد گروه جغرافیا، واحد یادگارامام خمینی(ره)شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده  ناحیه‌ی بیستون در زمینه‌ی اکوتوریسم، از قابلیت­های فراوانی برخوردار می‌باشد که در صورت برنامه‌ریزی مطلوب، می­توان توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی این ناحیه را رونق بخشید. لیکن ناحیه‌ی بیستون فاقد امکانات و تجهیزات رفاهی لازم جهت اسکان گردشگران و نیز فاقد توانایی‌های تبلیغاتی مناسب به منظور جذب گردشگران می‌باشد. مهمترین هدف پژوهشِ پیشِ رو، بررسی ضعف ها و پیامدهای مطلوب و نامطلوب اکوتوریسم در ناحیه‌ی بیستون از دیدگاه جامعه‌ی محلی و تلاش در جهت رفع موانع و آسیب­های موجود است. لذا ضمن بررسی­های اسنادی و میدانی و نیز بهره‌گیری از روش­ توصیفی ـ تحلیلی و با هدف کاربردی، از سه گروه مشارکت کنندگان (مردم 200 نفر، گردشگران 150 نفر و مسؤولان 15 نفر) مصاحبه انجام و دیدگاه­های آنها در ابعاد مختلف بررسی شده است. سپس از مدل ترکیبی SWOT و مدل تحلیل شبکه­ای ANP برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، بهره برداری گردیده است. در بخش اسنادی، وضعیت ناحیه‌ی مطالعاتی از نظر جغرافیایی و به­ویژه تحولات مرتبط با گردشگری بررسی و در بخش میدانی علاوه بر تهیه‌ی پرسشنامه، مصاحبه با مسؤولین شهرستان و ناحیه‌ی مطالعاتی و مدیران محلی در چندین نوبت، انجام گردیده است. نتایج پژوهش نشان می­دهد، توسعه‌ی فعالیت­های گردشگری یکی از عوامل مؤثر در بروز تغییرات اقتصادی و اجتماعی در سطح ناحیه‌ی بیستون بوده است. از طرفی، اثرات مخرب زیست محیطی را می‌توان به عنوان موانع و آسیب­های جدی در تخریب محیط­زیست ناحیه‌ی مذکور برشمرد.

واژگان کلیدی: بیستون, گردشگری روستایی, توسعه اقتصادی, مدل SWOT, مدل ANP