سید جمال الدین دریاباری - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
سیاووش هارون بحری - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
شقایق خانجان زاده کاکرودی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمد حاجی محمدلو - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
مهدی پزشکی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

چکیده آمایش سرزمینی یک از مهم­ترین لوازم توسعه و پیشرفت محلی، منطقه­ای و ملی محسوب می­شود. در واقع می‌توان گفت که آمایش سرزمینی به نوعی پتانسیل­های ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی مناطق را بالفعل می­کند. یکی از مناطق مهم ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک ایران سواحل مکران است. هدف این مقاله تحلیل و بررسی رابطه آمایش سرزمینی و توسعه سواحل مکران با تأکید بر مکان‌یابی و احداث شبکه‌های حمل و نقل در راستای ارتقای موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک این منطقه است. سؤال اصلی مقاله این است که آمایش سرزمینی چگونه می‌تواند با استفاده از ابزار شبکه‌های حمل و نقل و توسعه آن­ها در منطقه سواحل مکران باعث توسعه این سواحل شود؟ علاوه بر این سؤال اصلی سؤالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح می‌شود از جمله این که ابزارهای آمایش سرزمینی کدا­م­اند؟ و اینکه منطقه مکران دارای چه پتانسیل‌های ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی ای به ویژه شبکه‌های حمل و نقل می­باشد؟ نتایج این مقاله نشان می‌دهد که با توجه به این که مهم‌ترین قابلیت‌های سواحل مکران مجاورت آن با آب‌های آزاد بین‌المللی در سرتاسر مرز جنوبی، همسایگی مستقیم با کشورهای پاکستان و افغانستان و به طور غیرمستقیم با کشورهای آسیای مرکزی (از طریق ترکمنستان) است یک راه غیر قابل چشم ‌پوشی برای این کشورهای محصور در خشکی (به جز پاکستان) به دریاهای آزاد محسوب می‌شود. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد با استفاده از منابع کتابخانه و مقالات علمی و پژوهشی و نیز اسناد و مدارک و نیز جداول و نقشه‌ها نقش آمایش سرزمینی با تأکید بر مکان‌یابی و احداث شبکه‌های حمل و نقل در توسعه و ارتقای موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک سواحل مکران تحلیل و تبیین شود.

واژگان کلیدی: آمایش سرزمینی, سواحل مکران, شبکه‌های حمل و نقل, موقعیت ژئوپلیتیک, توسعه