مهدی مدیری - دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران
محسن شاطریان - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
سید احمد حسینی - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده بی‌شک هدف اصلی تمام برنامه‌ریزی‌ها رسیدن به تعادل منطقه‌ای، توزیع مناسب فعالیت‌ها و استفاده حداکثر از قابلیت‌های محیطی در فرآیند توسعه مناطق می‌باشد، حال آنکه تمرکز شدید جمعیت و فعالیت‌ها در یک یا چند نقطه جغرافیایی از مشخصه‌های بارز اکثر شهرها در بسیاری کشورهای جهان از جمله کشور ایران است، بنابراین می­توان گفت ریشه اصلی این مشکلات عمدتاً ناشی از تنظیم برنامه‌ریزی توسعه با نگرش صرف اقتصادی و بدون توجه به بازتابهای اجتماعی و منطقه‌ای آن می­باشد. بر این اساس در این پژوهش به مکان‌یابی کتابخانه‌های عمومی شهر تهران به منظور بهبود دسترسی شهروندان، پرداخته شده است. روش پژوهش کاربردی-توسعه ای بوده، که با استفاده از ابزارهای اسنادی، تحلیلی، بازدیدهای میدانی و نقشه‌های موجود طرح‌های تفصیلی و جامع صورت گرفته است. جهت تحلیل داده­ها از مدل میانگین نزدیکترین همسایه، منطق فازی و مدل تحلیل شبکه[1] که مدل‌های مناسبی جهت مکان‌یابی کاربری‌ها می‌باشند، با کمک نرم‌افزارهای سیستم اطلاعات جغرافیایی، سوپر دسیژن[2] و ادریسی[3] استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد دسترسی به کتابخانه‌های عمومی در سطح شهر تهران در وضعیت موجود مناسب نمی­باشند، و دارای الگویی تصادفی می‌باشد، به منظور بهبود کارایی این مراکز باید به ایجاد مراکز جدید پرداخت.  

واژگان کلیدی: کتابخانه‌های عمومی, شهر تهران, دسترسی مناسب, فازی, مدل تحلیل شبکه