حدیث لقمانی - گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
ایرج اعتصام - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
حسین ذبیحی - گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

یکی از مهم­‌ترین معیارهای ارزیابی فضای شهری، کیفیت آن است. وجود معیارهای کیفیت فضا برای ادراک و دریافت آن، حضور­ شهروندان و انتقال مفاهیمی همچون هویت، سرزندگی، پویایی و خاطره­انگیزی مطرح بوده است. بازنمایی کیفیت فضا در رسانه­های جمعی مانند سینما، به ارتقاء کیفیت رابطة انسان­، فضا و تداوم ویژگی‌هایی که ممکن است درطی زمان تغییر کنند، کمک می‌کند؛ از این رو با توجّه به مسئلة پژوهش، سینما می­تواند مکمّل دانش شهری باشد و به‌عنوان اسنادی معتبر در درک مخاطب از فضا و مسائل شهری یاری رساند؛ همچنین سینما می­تواند به تأیید یا نفی ویژگی­های فضا بپردازد­ و بدین‌صورت تأثیر قدرتمندی بر بیننده و احساس­های مرتبط با فضا بگذارد. هدف از نوشتار پیش رو بررسی چگونگی بازنمایی فضای شهری و ارائة کیفیت­ محیطی در یکی از بهترین ­فیلم­های کمدی - رمانتیک تاریخ، به نویسندگی و کارگردانی وودی آلن­، ­به­نام «نیمه‌شب در پاریس» است. روش پژوهش ازنوع کیفی و مستقل از مستندات عددی و متّکی به کار تجربی (فیلم) بوده است و جمع­آوری داده­ها کتابخانه­ای - اسنادی و مشاهدة فیلم بوده است. در پژوهش حاضر ابتدا با استفاده از متون شهرسازی، چهار دسته کیفیت محیطی در جدولی جمع­بندی و معیارهای به‌دست‌آمده از آن در تطبیق با نشانه­شناسی فیلم و رمزگان­های مربوطه قرار گرفت. ­تحلیل فیلم برمبنای تحلیل محتوای سکانس­های حاوی فضای شهری و تنها تحلیل تصویر انجام شد. نتایج بیانگر آن است که برای دستیابی و شناخت دقیق فضای شهری می­توان ازراه سینما به‌مثابة ابزاری بصری، به اطّلاعاتی از فضا دست یافت، ­به تعریف و بازتعریف واقعیّت­های زمانی، مکانی و ویژگی­های فرهنگی و اجتماعی دست زد و با بهبود و تحکیم مفاهیمی همچون هویت، حسّ مکان و خاطرة شهر، به ارتقاء ارزش فضای شهری کمک کرد.

فضای شهری, سینما, کیفیت, تصویر ذهنی