پهنه بندی خطر کاهش گستره جنگل با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی

نوشتار پیش رو با هدف شناسایی عوامل مؤثّر بر کاهش گسترة جنگل و پهنه‌بندی خطر کاهش گسترة جنگل، در بخشی از جنگل‌های حوضة آرمردة شهرستان بانه واقع در زاگرس شمالی با مساحت 9177 هکتار انجام شده است. با شناسایی عوامل تأثیرگذار بر کاهش گسترة جنگل، این عوامل در قالب سه معیار اصلی عوامل انسانی، طبیعی و فیزیوگرافی دسته‌بندی شدند. با تشکیل ساختار سلسله­مراتبی و انجام مقایسه­های زوجی، ترتیب وزن و اهمّیت معیارهای اصلی و زیرمعیارها در مقایسه باهم مشخّص و با ترکیب نظرات کارشناسان، وزن نهایی هرکدام از زیرمعیارهای ده­گانه استخراج شد؛ پس از تهیة نقشه‌های مربوط به هریک از زیرمعیارها، این نقشه‌ها با استفاده از روش تبدیل مقیاس خطّی به نقشه‌های معیار استانداردشدة وزنی تبدیل شدند. در گام آخر با روی­هم‌گذاری و تلفیق همة نقشه‌های زیرمعیارها، نقشة پهنه‌بندی مناطق مستعدّ وقوع تخریب در چهار گروه با خطر کم، خطر میانگین، خطر زیاد و خطر خیلی­زیاد تهیه شد. براساس نقشة پهنه‌بندی به­دست­آمده، 25/3% از محدودة مورد مطالعه در پهنة خطر خیلی‌زیاد؛ 92/55% در پهنة خطر زیاد؛ 45/40% در پهنة خطر میانگین و 38/0% در پهنة خطر کم قرار می‌گیرد. نتایج ارزیابی صحّت نقشة پهنه‌بندی براساس استفاده از نقشة واقعی کاهش گسترة جنگل، نشان داد که 81/77% از مناطقی که در نقشة واقعیّت زمینی تخریب شده‌اند؛ در نقشة پهنه‌بندی در مناطق با خطر زیاد و خطر خیلی­زیاد قرار دارند. این میزان صحّت، کارایی روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیارة مکانی در پهنه‌بندی خطر کاهش گسترة جنگل را تأیید می‌کند. پژوهش­های مشابه انجام­شده نیز کارایی سیستم­های تحلیل تصمیم چندمعیاری و ارائة مدل­های مبتنی بر سیستم اطّلاعات جغرافیایی را در پهنه­بندی خطر کاهش گسترة جنگل تأیید می­کنند.

Keywords:

تخریب جنگل , تصمیم‌گیری گروهی , تصمیم گیری چندمعیاری , جنگل‌های زاگرس