پایش شوری خاک و پوشش گیاهی با استفاده از داده‌های سنجش از دور چندطیفی در محدوده زهکش حائل شوره‌زار دشت قزوین

شوری خاک و شورشدن زمین­ها، به‌مثابة یکی از مشکلات فراروی کشاورزی و منابع طبیعی، بسیار مهم است و باید با شناخت صحیح از پیشروی آن جلوگیری کرد. در این راستا کسب اطّلاعات دربارة وضعیّت شوری خاک و پوشش گیاهی همچون میزان و پراکنش آن­ها از اهمّیت بسیاری دارد. استفاده از داده‌های ماهواره‌ای امکان مطالعة گستردة شوری خاک و پوشش گیاهی را فراهم می­سازد. با توجّه به اینکه پوشش گیاهی در بیشتر مناطق خشک و نیمه‏خشک به‌شدّت تحت تأثیر خصوصیات خاک ازجمله شوری است؛ ازاین‌رو در پژوهش حاضر اثرات احداث زهکش حائل بر روند تغییرات شوری خاک و پوشش گیاهی با استفاده از قابلیت‌های سنجش از دور در بازة زمانی پانزده­ساله بررسی شده است. نتایج نشان داد احداث زهکش حائل در شوره‌زار مرکزی دشت قزوین تأثیری در روند تغییرات شوری خاک و پوشش گیاهی منطقه نداشته است؛ به‌گونه‌ای که هیچ‌یک از یازده شاخص‌ استخراج­شده از تصاویر ماهواره­ای، تغییرات معنی‌داری در دوره پیش و پس از احداث زهکش حائل از خود نشان نداده است. براساس نتایج آزمون همبستگی بین عناصر اندازه‌گیری­شده در خاک و باندهای تصاویر ماهواره‌ای، باندهای 5 و 7 با شاخص نسبت جذب سدیم خاک پیش از احداث زهکش همبستگی بسیار معنی­داری داشته و به همین ترتیب، دو باند یادشده پس از احداث زهکش، با شاخص هدایت الکتریکی خاک همبستگی داشته است. درواقع شاخص­هایی که شامل باندهای قرمز و مادون قرمز باشند، ارتباط معنی­داری با پارامترهای شوری خاک از خود نشان داده­اند؛ همچنین نتایج آزمون همبستگی شاخص­های سنجش از دور و داده‌های زمینی در محدودة شوره‌زار نشان داد که شاخص شوری خاک، ضریب همبستگی بسیار معنی‌داری با داده‌های شوری خاک داشته است.

Keywords:

دشت قزوین , سنجش از دور , شاخص پوشش گیاهی , شاخص شوری , شوری خاک