زکیه گلشادی - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران
شمیم نونژاد - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران
الناز حدادی - کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران
سیدمهدی میرهاشمی - مرکز تحقیقات بیماریهای متابولیک، پژوهشکده پیشگیری از بیماریهای غیر واگیر، دانشگاه علوم پزشکی قزوین، قزوین، ایران

سلنیوم ازجمله عناصر کمیابی است که در پاتولوژی بسیاری از بیماریها ازجمله سرطان، دیابت نوع دو، بیماریهای ویروسی، بیماریهای قلبی عروقی و ناباروری مردان نقش دارد. فعالیتهای بیولوژیک نسبت داده شده به سلنیوم از طریق سلنوپروتئین ها انجام میشود. سلنوپروتئین ها در بهبود عملکرد سیستم ایمنی، خواص آنتی اکسیدانی، افزایش کارآیی سیستم زنوبیوتیکی و سمزدایی فلزات سنگینن همچنین در متابولیسم هورمون تیروئید نقش بسیار مهمی دارند. نظر به روند افزایشی ابتلا به بیماریهای نورودژنراتیو در این مطالعه نظاممند به بررسی اثر سلنیوم بر این بیماریها پرداخته شده است. مقالات پژوهشی با استفاده از کلمات کلیدی "سلنیوم"، "سلنوپروتئین" و "بیماریهای نورودژنراتیو" در پایگاه های علمی PubMed ، Scopus، Cochrane و Google scholar بدون محدودیت زمانی جستجو شد. خلاصه مقالاتی که انتخاب شدند، مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. در جستجوی اولیه 137 خلاصه مقاله پیدا شد که پس از حذف موارد مشابه و مقالات مروری، تعداد 30 خلاصه مقاله نظام مند موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که سلنیوم میتواند در بروز بیماریهای نورودژنراتیو مانند آلزایمر و پارکینسون نقش مهمی ایفاء نماید. اثرات سلنیوم به عنوان آنتی اکسیدان به ویژه از مسیر گلوتاتیون پراکسیداز اعمال میشود که سلنیوم به عنوان کوفاکتور برای این آنزیم آنتی اکسیدان میباشد. هرچند کمبود سلنیوم با بروز بیماریهای ذکرشده در ارتباط است اما باید به این نکته نیز توجه داشت که ازدیاد آن در بدن میتواند اثرات نامطلوب و زیانآوری را بر سلامتی داشته باشد؛ بنابراین اهمیت دوز مصرفی این عنصر از طریق غذا یا مکمل باید موردتوجه ویژه قرار گیرد.

سلنیوم، سلنوپروتئین، بیماری های نورودژنراتیو