ارزیابی کمی وضعیت بیابان زایی با استفاده از مدل مدالوس و سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعة موردی: دشت شمیل- استان هرمزگان)

امروزه بیابان­زایی به عنوان یک مشکل اساسی در خیلی از نقاط دنیا مطرح می­باشد. یکی از روش­ها برآورد میزان بیابان­زایی، مدل مدالوس می­باشد. در این تحقیق شدت بیابان­زایی دشت شمیل در شمال شرقی شهرستان بندرعباس که یکی از مراکز عمده کشاورزی استان هرمزگان می­باشد، با استفاده از مدل مدالوس مورد ارزیابی قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا چهار معیار (اقلیم، خاک، پوشش گیاهی و مدیریت) و معیار منطقه­ای آب زیرزمینی که در روند بیابان­زایی منطقه مؤثر بوده، انتخاب گردید. برای هر کدام از معیارها در مدل مدالوس شاخص­هایی تعریف شده است. لایه­های اطلاعاتی   شاخص­های مربوط به هر یک از معیارها با استفاده از سیستم­های اطلاعات جغرافیایی در نرم­افزار ArcGIS®9.3 تهیه شد. این اطلاعات بر اساس روش مدالوس امتیاز­دهی شده و از میانگین هندسی شاخص­های هر یک از معیارها، نقشه نهایی وضعیت هر معیار تهیه و از میانگین هندسی معیارها، نقشه وضعیت فعلی بیابان­زایی منطقه تهیه گردید. نتایج نشان داد که 27/68% منطقه در کلاس بحرانی (ج)، 07/30% منطقه در کلاس بحرانی (ب)، 02/1% منطقه در کلاس بحرانی (الف) و 67/0% منطقه در کلاس شکننده (ج) قرار دارند. از بین معیارهای مورد مطالعه معیار کیفیت اقلیم به عنوان نامناسب­ترین و معیار کیفیت پوشش گیاهی هم به عنوان مناسب­ترین معیار مشخص شدند.

Keywords:

بیابان زایی , مدالوس , سیستم اطلاعات جغرافیایی , دشت شمیل