روند توسعه سطح برگ، تجمع ماده خشک و پرشدن دانه باقلا (Vicia faba L.) تحت تأثیر تاریخ کاشت و اندازه بذر

شاخص سطح برگ و ماده خشک رابطه تنگاتنگی با عملکرد دانه دارند. به‌منظور بررسی تأثیر اندازه بذر در تاریخ‌های مختلف کاشت بر روند توسعه سطح برگ، تجمع ماده خشک و پرشدن دانه باقلا، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به‌صورت کرت‌های خردشده در چهار تکرار در سال زراعی 93-1392 در مزرعه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان به‌اجرا درآمد. تاریخ کاشت (18 آبان، 28 آذر، 22 بهمن و 20 اسفند) به‌عنوان عامل اصلی و اندازه بذر (ریز، متوسط، درشت) به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. اندازه‌گیری سطح برگ در طول فصل رشد با فواصل زمانی یک هفته با استفاده از دستگاه سطح برگ‌سنج انجام شد. نتایج نشان داد که بین اندازه بذر و تاریخ کاشت برای حداکثر شاخص سطح برگ (LAImax)، عملکرد ماده خشک (BY) و عملکرد دانه (GY) اثر معنی‌داری وجود دارد. LAImax بین 75/0 و 3/5، BY بین 56/2 و 05/12 تن در هکتار و GY بین 43/0 و 20/5 تن در هکتار متغیر بود. کم‌ترین مقادیر در مورد هر سه صفت یاد شده از ترکیب تیمارهای آخرین تاریخ کاشت و بذر ریز به‌دست آمد. بیش‌ترین LAImaxدر تاریخ کاشت اول و بذر درشت، و بیش‌ترین BY و GY در اولین تاریخ کاشت و استفاده از بذر متوسط و درشت مشاهده شد. زمان لازم برای رسیدن به LAImax و 50 درصد تجمع ماده خشک (Wmax) و همچنین طول دوره پرشدن دانه (SFP) با تأخیر در کاشت به‌طور قابل توجهی کاهش یافت به‌طوریکه از 80 روز در تاریخ کاشت آبان به 33 روز در تاریخ کاشت اسفند رسید. همچنین، در شرایط محیطی انجام آزمایش بین اندازه بذرهای مورد استفاده برای کاشت و حداکثر شاخص سطح برگ و همچنین حداکثر ماده خشک تجمعی و حداکثر ماده خشک تجمع‌یافته در دانه (عملکرد دانه) در واحد سطح همبستگی مثبتی مشاهده شد. با این حال، با توجه به تأثیر شرایط محیطی بر نتایج، تکرار آزمایش به مدت سه سال پیش از توصیه نتیجه یاد شده به تولیدکنندگان ضروری می‌باشد.

Keywords:

حداکثر شاخص سطح برگ , سرعت پر شدن دانه , عملکرد دانه , عملکرد ماده خشک , مدت پر شدن دانه