آرزو ملکوتی - دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم و صنایع غذایی، دانشکده علوم و مهندسی صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
انوشه شریفان - دانشیار گروه علوم و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
علیرضا بصیری - گروه صنایع غذایی و تبدیلی، پژوهشکده فناوریهای شیمیایی، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران، تهران، ایران.

بیمار یهای ناشی از مواد غذایی آلوده به مایکو توکسین ها از موارد نگران کننده سلامت انسان می باشد. جهت کاهش زیان های اقتصادی و خطرات جانی ناشی از این عوامل، استفاده از ترکیبات زیست فعال به منظور بهبود ایمنی و نگهداری مواد غذایی مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این مطالعه تعیین اثر اسانس گل گیاه سرخارگل به عنوان نگهدارنده طبیعی به منظور کنترل رشد کپک آسپرژیلوس فلاووس و جلوگیری از سنتز آفلاتوکسین B1 می‌باشد. برای این منظور، ابتدا حداقل غلظت بازدارنده (MIC) و حداقل غلظت کشنده (MFC) اسانس با استفاده از روش انتشار دیسک محاسبه شد و سپس اثر غلظت‌های مختلف اسانس روی تولید آفلاتوکسین B1 مورد ارزیابی قرار گرفت. مقدار آفلاتوکسین تولید شده در محیط کشت YES با استفاده از HPLC اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که شاخص‌های MIC و MFC به ترتیب برابر با ppm 10000 و ppm 15000 بودند. نتایج آزمون هاله عدم رشد نشان داد که افزایش غلظت اسانس به طور معنی‌داری (05/0>p) مانع رشد میروبی شده است. تولید آفلاتوکسین B1 به طور معنی‌داری (05/0>p) وابسته به غلظت اسانس گیاه سرخارگل بود، به طوری‌که با افزایش غلظت اسانس میزان تولید آفلاتوکسین B1 به طور معنی‌داری (05/0>p) کاهش یافت. براین اساس، از تولید آفلاتوکسین B1 توسط آسپرژیلوس فلاووس با استفاده از غلظت ppm 15000 اسانس گیاه سرخارگل جلوگیری شد. می‌توان نتیجه گرفته که اسانس گیاه سرخارگل می‌تواند تولید آفلاتوکسین B1 توسط آسپرژیلوس فلاووس را تا سطح قابل قبولی کنترل نماید.

آسپرژیلوس فلاووس, آفلاتوکسین B1, اسانس گیاه سرخارگل, نگهدارنده طبیعی