آرزو غمگسار - School of Health Management and Information Sciences, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
مریم زرقانی - School of Health Management and Information Sciences, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran
علی طالبیان - School of Health Management and Information Sciences, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran
لیلا نعمتی انارکی - School of Health Management and Information Sciences, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran

سابقه و هدف: یکـی از اساسـی‌تـرین زیـرساخت‌های توسعه و پیشرفت کشورها تولیدات علمی و پژوهش‌های هدفمنـد در جهت پاسـخگویی بـه نیازهـای جامعه و کاهش بار ناشی از بیماری‌ها است. هدف از این پژوهش تعیین ارتباط بین تعداد تولیدات علمی نمایه شده در پایگاه پاب مد در زمینه ده بیماری با بالاترین میزان مرگ و میر در ایران و بار هر بیماری بین سال‌های ۲۰۱۷-۲۰۰۰ است. مواد و روش‌ها: پژوهش از نوع کاربردی و با رویکرد علم‌سنجی انجام شده است. ابتدا بر اساس اطلاعات انستیتوی سنجش و ارزیابی سلامت دانشگاه واشنگتن داده‌های مربوط به ده بیماری با بالاترین میزان مرگ و میر در ایران به ترتیب رتبه به دست آمد. پس از آن دو شاخص سلامت یعنی تعداد سال‌های از دست رفته بواسطه مرگ یا ناتوانی و سـال‌های عمـر از دست رفته به واسطه ناتوانی ناشـی از بیمـاری‌ها و صدمات مربوط به هر بیماری از سایت مربوطه استخراج شد. در مرحله بعد با استفاده از واژگان کنترل شده سرعنوان موضوعی مش اصطلاحات مربوط به همراه مترادف‌های آن‌ها در هر بیماری مستند و سپس جستجو گردید. از آمار توصیفی به منظور محاسبه شاخص‌های توصیفی و از آزمون همبستگی پیرسون برای تعیین رابطه بین متغیرها استفاده شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد هرچه که سال‌های مورد بررسی به سمت زمان حال پیش رفته، تعداد تولیدات علمی در زمینه ده بیماری با بالاترین میزان مرگ و میر در ایران نیز افزایش یافته است. در برخی بیماری‌ها همچون اختلالات مادران و نوزادان، بیماری‌های مزمن تنفسی، صدمات حمل و نقل، صدمات غیرعمدی به نسبت کندتر بوده است. میان متغیرهای بار بیماری و تعداد مقالات در بازه‌های زمانی مورد بررسی ارتباطی برقرار نبود. روند تغییرات تعداد تولیدات علمی در زمینه ده بیماری با بالاترین میزان مرگ و میر در ایران و بار هر بیماری یکسان نبود. نتیجه‌گیری: هرچند پژوهشگران حوزه سلامت پژوهش‌های بسیاری از نظر کمّی انجام داده‌اند اما بسیاری از آنها در جهت حل مسئله نبودند و به نظر می‌­رسد پژوهش‌ها در مسیر درست هدایت نشده‌‌اند. پژوهش‌ها مسئله محور طراحی نشده‌اند. اختصاص مشوق‌های پژوهشی بر اساس واقعیات در سطح دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی همراه نبوده است. لازم است مدیریت حرفه‌ای تحقیقات دانشگاهی در راستای نیازهای واقعی جامعه ایجاد شود. علاوه بر آن دانشگاه‌های علوم پزشکی می‌توانند پایه و مبنای پژوهش‌های علمی خود را بر اساس این موضوع‌های اولویت­‌دار تنظیم نمایند.

Disease burden, Health Research, Iran, Scientometrics, بار بیماری, پژوهش‌های حوزه سلامت, ایران, علم‌سنجی