دلارا راستایی - کارشناسی ارشد حقوق خصوصی
مسعودرضا رنجبر صحرایی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی شیراز

دو نهاد جبران خسارت و دارا شدن ناعادلانه دونهادی هستند که هرکدام براساس مبانی و اهداف مختلف تعریف می گردند اما هر دو نهایت با هدف برقراریعدالت پا به عرصه نظام حقوقی گذارده اند. هدف از این تحقیق این است که با بررسی مبانی جبران خسارت، کنکاشی در مبانی دارا شدن ناعادلانه نماید. این پژوهش بر ان است تا به روش توصیفی تحلیلی مبتنی بر روش کتابخانه ای به مقایسه دونهاد جبران خسارت و دارا شدن ناعادلانه بپردازد. ضمن این تحقیق با بررسی مبانی این دونهاد و مقایسه مبانی دارا شدن ناعادلانه با مبانی ای همچون نظریه خطر، عمل غیر مشروع، تحلیل مادی گرایانه و نوعی و اضرار ناروا، مشخص گردید هرکدام از این مبانی دارای اشکالاتی هستند که در نهایت مبنایی با عنوان قاعده مستقل برای نهاد دارا شدن ناعادلانه پیشنهاد گردید که خود همانند سایر موارد مثل عقود، خود دارای شرایط و ارکانی است. در حالی که این قاعده دارای وجود مستقلی است اما قانون مدنی در مورد آن ساکت است و به جاست که راجع به آن بازبینی گردد و اصول و قواعد مربوط به آن تبیین گردد. در حقوق ایران این قاعده را یک نهاد عادلانه و جهت حفظ مالکیت محترم می شمارند و در ماده ۳۰۱ قانون مدنی نیز به طور کلی به آن اشاره شده است اما نیاز است که به صورت خاص و موردی راجع به این قاعده مقرراتی وضع گردد تا از موارداعمال این قاعده رفع ابهام گردد.

جبران خسارت، دارا شدن ناعادلانه، مبانی، نهاد عادلانه، قاعده مستقل