سینا صفرقلی تبار مرزونی - دانشجوی دکترای عمران ژئوتکنیک دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

علت بسیاری از خرابی های ناشی از زلزله در نهشته های سست تا نیمه متراکم اشباع روانگرایی است. وقوع پدیده روانگرایی به طور معمول پیامدهایی نظیر شکست شیروانی ها، گسیختگی پی ساختمان ها و پل ها، شناوری سازه های مدفون و افزایش نیروهای جانبی به سازه های نگهبان را به دنبال دارد. به این دلیل برای مقابله با آثار مخرب این پدیده، شناسایی مناطق مستعد روانگرایی بسیار ضروری است. اندازه گیری سرعت موجبرشی (Vs) که بر اساس آزمایش های درون چاهی برآورد شده است به دلیل سرعت اجرای بالا ، هزینه کمتر و دقت و صحت بالاتر در ارزیابی خاک های دانه ای نسبت به سایر روش ها، روشی نسبتاً مطمئن برای ارزیابی پتانسیل روانگرایی در خاک های ماسه ای و ماسه لای دار اشباع به شمار می رود. بدین ترتیب روابطی بین سرعت موج برشی (s(v و مقاومت روانگرایی (CRR) بسط داده شده است. از سویی دیگر با استفاده از اطلاعات آزمایش نفوذ استاندارد (SPT) نیز، روابطی میان عدد نفوذ استاندارد (NSPT) و مقاومت روانگرایی (CRR) توسط محققین بیان گردیده است. جهت برآورد شدت روانگرایی احتمالی در محدوده موردمطالعه در سطح زمین ازشاخص بروز در سطح یا همان شاخص پتانسیل روانگرایی PL ارائه شده توسط ایواساکی و همکاران 1982 استفاده شده است. در این مقاله سعی شده در 6 گمانه حفرشده در جنوب شهر بابل اثر بروز در سطح روانگرایی با استفاده از ضریب اطمینان روانگرایی بدست آمده از سرعت موج برشی بررسیگردد و نتایج حاصل با روش عدد نفوذ استاندارد که با استفاده از روابط دو محقق بیان شده مقایسه گردد. مقایسه نتایج برآورد پتانسیل روانگرایی با استفاده از دو روش یادشده، مطابقت نسبی نتایج آنها را نشان می دهد و دلیل اختلاف اندک 2 روش مذکور را میتوان به برخی از مزایا و معایب 2 روش نسبت داد.

روانگرایی، بروز در سطح، سرعت موج برشی، عدد نفوذ استاندارد، جنوب بابل